?
?
Deze theoretische reflectie, en de vele ideologische implicaties ervan, leken echter nauwelijks een weerslag te hebben op de concrete theater-en danspraktijk. Je mag veronderstellen dat de groeiende impact van de media in het algemeen op het gewone leven deze nieuwe benadering mogelijk en zelfs noodzakelijk gemaakt hebben. Het lijkt evident dat media binnenglippen in het bewustzijn van kijkers en op die manier ook de grens doen vervagen tussen wat werkelijk is en wat slechts een imaginaire blik op de wereld vormt. In essentie is alles 'beeld', maar gewoonlijk vergeten we dit, om onszelf in staat te stellen te handelen en te leven. Concrete handelingen bieden daarom steeds een zekere stabiliteit aan de beelden die we hebben van de ons omringende wereld. Naargelang die virtuele beelden echter steeds meer plaats innemen in ons dagelijks ervaren van de wereld, gaat een bepaalde voorstelling van zaken die daar heerst ook een 'feitelijke' omgang met de dingen vervangen. Met als mogelijk resultaat - en ik vermoed dat deze manier van kijken door veel hedendaagse performers gehuldigd wordt - dat iedere poging om een gebeurtenis als 'waar' an sich te doen doorgaan, alsof ze niet onderworpen is aan welbepaalde uitdrukkingsvormen en bijhorende interpretatieschema's, hoogst verdacht wordt. Je kan niet meer 'ten volle aanwezig zijn'. Minder dan ooit kan iemand iets 'rechtstreeks' ervaren. Alle sporen zijn uitgewist; wat rest zijn een reeks strategische ingrepen, die wellicht 'iets' kunnen 'redden', al is het dan door dat 'iets' ten gronde te richten.
Een strijd zonder bloedvergieten
Wat blijft er ons dan nog over? Klaarblijkelijk staan we hier voor een definitiestrijd, die snel kan verglijden naar een machtsspel en/of een ethisch debat. Ik vermoed dat, in elk geval op deze plek waar we nu spreken, geen machtsspelletjes aan de orde zijn. Meer algemeen, in
belangrijke domeinen van betekenisgeving of sterke overtuigingen, in het bijzonder wanneer de oorsprong daarvan onduidelijk blijft en de samenleving die vragenstellerij actief lijkt te weerstreven. Dit soort artiest is dan iemand die de scherpe kantjes, de rauwe zenuw blootlegt van al wat overal elders ongedacht blijft. Niet dat hij er overigens ook maar één ogenblik aan denkt om ook een remedie voor te stellen voor de zere punten die hij opspoort. In elk geval is het effect van deze strategie niet langer zozeer intellectualisme, maar een 'andere' vorm van emotionaliteit. Geen meeslepende emoties, geen plotse herkenning, maar vooral een eerder dof, ongemakkelijk gevoel van verwarring. Geen diepe wonde, met veel bloed, maar een zeurderige, hinderlijke infectie die niet de dood tot gevolg heeft, maar waar je wel voortdurend op een onaangename manier aan herinnerd wordt.
L'histoire se répète?
Als ware erfgenamen van de twintigste eeuw zijn we natuurlijk verslaafd aan meeslepende emoties, de diepe wonde. Er is dan toch tenminste, zo troosten we onszelf, iemand die begrijpt wat er in onze geest omgaat. Wat ons dan weer toelaat vrede te nemen met de gewone stand van zaken. Anderzijds kunnen nieuwe dans en performance op hun manier ook bijzonder onbevredigend zijn. Hiervoor moet ik nog even het stuk van
52
999 etcetera 95
Publicatie Etcetera, 2005-02, jaargang 23, nummer 95, p. 56
Trefwoorden cuqui • benaderingen • dans • definitiestrijd • performance • meeslepende • theoretische • ethisch • vermoed
Namen Alain Platel Jéróme Bel • Anne-Teresa De Keersmaeker • Cuqui Jerez • Cuqui's • Klapstuk • Michel Foucault • P.A.R.T.S. • Vlaanderen • Xavier Le Roy
Development and design by LETTERWERK