LEUVEN -- De confrontatie met het fenomeen (post)-moderne dans kwam in Vlaanderen zowat als een donderslag bij heldere hemel met Klapstuk 83. Er bleek nog iets anders te bestaan dan klassiek ballet of het Ballet van de Twintigste Eeuw, iets waarvan men hier nauwelijks het bestaan vermoedde, en dat enkel door het werk Anne-Thérèse De Keersmaecker al eerder voor het voetlicht werd gebracht.
Maar wat wellicht minder te verwachten was: als uit het niets verscheen er ook een vrij grote, overwegend jonge publieksgroep die het bij klassieke opvoeringen liet afweten. De tijden waren rijp voor verandering, en in de nasleep van dat ene festival werden er dan ook heel wat andere producties en festivals opgezet waarin moderne dans aan bod kwam. Jonge dansers kregen door deze plotse opgang onvermoede belangstelling en mogelijkheden.
Door deze ‘boom van de moderne dans werd het Klapstuk in de herinnering bijna tot norm verheven: de affiche van editie 85 stelt niet teleur. Interessant is bovendien dat het Klapstuk niet meer enkel de rol van "doorgeefluik" of "staalkaart van stijlen" speelt, mar als co-producent een aanzienlijk aandeel heeft in de totstandkoming van de verschillende voorstellingen. Daardoor zou je het festival tot op zekere hoogte "trendsettend" kunnen noemen.
Timmers
Vreemd genoeg (tenzij je ervan uitgaat dat het festival meer de bedoeling heeft vragen op te werpen dan een genre te presenteren) is een van de vier eigen producties van het Klapstuk geen eigenlijke dansvoorstelling, maar een productie van het Onafhankelijk Toneel met Gerrit Timmers. De titel "Absolute Kunst" verwijst naar de schilder Jan F. Van Deene die in 1911 in parijs de absolute kunst ging uitvinden, het definitieve beeld.
Aan de hand van dat verhaal stelt Gerrit Timmers zich vragen over wat er eigenlijk te zeggen valt, en wat de draagkracht is van beeldmiddelen. Wie hem aan het werk zag, bv. in "Nu" weet dat hij op een fascinerende manier kan goochelen met beelden tot al je vastgeroeste denkwijzen daarover op losse schroeven komen te staan.
Tegelijk is er een installatie van Onafhankelijk toneel in een tentoonstelling "Doch Doch", samengesteld door Chris Dercon, waarin de vraag gesteld wordt wat beelden zijn, wat ze betekend hebben in relatie met de toeschouwer aan de hand van werk van Aldo Rossi, Bruce Nauman, Dan Graham, Ludger Gerdes, Thomas Schuttle, Marin Kasimir, Jan Van Oost, Herman Pitz
In "Dubbelportret" een programma van de BRT, kon men destijds Gerrit Timmers aan het werk zien met Harry Dewit, een componist, in een heerlijk verwarrend kijk- en luisterstuk dat zich afspeelde in een oude elektriciteitsfabriek in Rouen. Dewit: "Het gaat om hoe mensen voorwerpen manipuleren
mens contra gebouw."
Klapstuk brengt als tweede eigen productie een gezamenlijk werkstuk van Laurie Booth, een danser, met Harry Dewit, waarin de componist ook zal dansen en vice versa. Laurie Booth zit, binnen de dans, op eenzelfde lijst van onderzoek als Timmers en Dewit. Hij bouwt zijn voorstellingen zo op dat de beelden niet zomaar te slikken vallen, kritisch geanalyseerd moeten worden door de toeschouwer.
Laure Booth ontwikkelde destijds met "antropoloog van de beweging" Steve Paxton improvisation. Steve Paxton is tijdens het Klapstuk gastheer, en voert verscheidene gesprekken met optredende artiesten. Conversation Pieces geheten.
Verscheiden
Met Paxton belanden we bij de omvangrijke Amerikaanse dansers die hun opleiding genoten bij Merce Cunningham (te gast op het vorige Klapstuk), de peetvader van de postmoderne dans. Lucinda Childs bijvoorbeeld, die destijds met Paxton samenwerkte in "The Judson Dance Theatre", brengt met "The Lucdina Childs Dance Company" twee programmas. Merkwaardig is vooral "Available Light", door de samenwerking met architect Frank Gehry en componist John Adams. Hoewel ze elkaars werk voordien nauwelijks kenden, ontstond uit de de confrontatie van hun ideeën volgens de New York Times een "work of blazing formal beauty".
Korale Armitage, ook een oud-leerlinge van Merce Cunningham, zal te zien zijn met "Double Duo", een co-productie van ‘t Stuc met het Maison de la Culture van Grenoble en het festival van Avignon. "Double Duo" is een non-formalistische verkenning van dansvormen, met verhalende elementen en citaten, waarbij een sensuele spanning wordt opgebouwd tussen danser Joseph Lennon en Karole Armitage. In deze beeldlawine kon Jan Fabres "Macht der theaterlijke dwaasheden" moielijk ontbreken. Deze voorstellingen zijn tevens de laatste in Vlaanderen.
Ook Jean-Claude Galotta, met de Groupe Emile Dubois, is te gast op het Klapstuk. Hij brengt "Mammame" (reeds te zijn tijdens Kaaitheater) en met "Daphnis en Chloë, een première voor België. Galotta: "ce que je mefforce de saisir,
cest de créer un climat, de suggérer une culture
". Wellicht zal de vergelijking in één festival tussen de beeldmanipulatie van Timmers en Booth, of de beeldenstorm van Armitage en Fabre, en de opbouw van een totaalbeeld van de wereld door Galotta erg prikkelend werken.
Voeg daarbij nog een Butoh-spektakel- een drastische ommezwaai in het Japanse theater t.o.v. het traditionele No of Kabuki -- door Mutei Sha, werk van Katie Duck en Mark Tompkins, jonge beloftevolle makers, "Hyena" van Marc Van Runxt, een jonge belofte uit Vlaanderen in een co-productie met het Klapstuk, en je hebt een overzicht van wat Klaptstuk is: een complexe vraagstelling en misschien ook het begin van een antwoord op wat dans nu is, wat hij te vertellen heeft en hoe hij dat nog kan doen. Dat alles in Leuven, van woensdag 9 oktober tot vrijdag 25 oktober.
De organisatie is in handen van ‘t Stuc, met steun van het Festival van Vlaanderen, de KU Leuven en het Ministerie van Cultuur, en zoals programmator Michel Uytterhoeven opmerkt: vooral tegenwerking en onwil vanwege de stad Leuven. Naast de hoofdmoot is er nog een gratis nachtprogramma in t Stuc en een viertal workshops. (PTJ)
