BRUSSEL -- Nicole Mossoux is niet aan haar proefstuk toe. Ze studeerde dans bij Mudra, en werkte daarna samen met o.a. Béjart en Droulers. Haar Juste Ciel in de Raffinaderij van Plan K is een aaneenschakeling van korte fragmenten, die geïnspireerd zijn op voorstellingen, ex-voto's en overleveringen uit de katolieke traditie, klaarblijkelijk van na de contrareformatie.
De lange toneelruimte is door Patrick Bonté met zeildoeken omgevormd tot een plaats die doet denken aan een lange kloostergang, of zelfs een soort van katakombe. Enig decorstuk is een witte, manshoge kolom. Holle geluiden van voetstappen en stemmen in een kale, hoge ruimte weerklinken bij de aanvang. Die geluiden worden afgewisseld met muzikale fragmenten, opgebouwd uit sterk vervormde elektronische klanken.
Het werd een voorstelling met een eigenaardig karakter, krampachtig tot het waanzinnige toe. Als er herhaling zit in de zowat twintig korte fragmenten, met titels als Ponce Pilate of La Sainte Vierge, wordt die niet gebruikt om de beweging te struktureren; het is de uiterlijke vorm van een dwangdenkbeeld, dat door zijn eindeloze herhaling tot een soort trance leidt. De voorstelling wordt dan ook niet gekenmerkt door een sober gebruik van bewegingsmateriaal: er wordt geput uit een heel rijke traditie, maar de verdichting, de heftige motorische vervorming van vrome beelden, brengt een sterke samenhang tot stand.
Die rituele intensifiëring spreekt sterk tot de verbeelding: er worden onderhuidse lagen van traditionele voorstellingen en houdingen aangeboord die niet onmiddellijk helder zijn; de verschuivingen zetten de poort op een kier naar spekulaties: waarom spreekt het beeld van de moedermaagd zo aan; in welke samenhang verschijnt dat vrouwbeeld historisch.
In de voorstelling van de Heilige Maagd wordt het o.a. duidelijk dat Mossoux vooral belangstelling heeft voor een patologische identifikatie van een vrouw met die voorstelling. Ze staat vooraan op de scène, het hoofd met een lichte zijwaartse neiging, de handen over de borst en een versteende engelachtige glimlach op het gelaat. En dan gebeurt er iets heel vreemds: plotseling krabben de handen van dit standbeeld, gekromd als heksenklauwen, over de arme. Een arm zwiert omhoog, om iemand neer te steken met een mes, het lichaam verkrampt nauwelijks merkbaar, en de klauw- en krab-bewegingen gaan in een steeds hoger, spastisch tempo door, onder aanzwellende muziek, terwijl de engelachtige glimlach over de lippen van de vrouw blijft zweven. Het lichaam doet wat het gelaat als een wassen pop ontkent.
De aktie wordt goed ondersteund door de schaarse belichting, die telkens een verschillende hoek, een dansperk afbakent op de scène waardoor de grote schaduwvlakken mee het uitzicht bepalen van een heel klein figuurtje in een immense ruimte. Ook de nogal "gothic novel"-achtig aandoende muziek van Christian Genet en Jean-Luc Plouvier helpt mee de intense sfeer bepalen. Het interessante van de voorstelling is vooral dat hier een kwaliteit van beweging, de intrinsieke meerduidigheid, het nauwelijks bepaald zijn tot een bepaald objekt of idee, tot het uiterste uitgebuit wordt, om een aantal denkbeelden uit te drukken die in woorden op zo'n korte tijdsspanne slechts moeilijk te vatten zouden zijn.
Tot zaterdag a.s. elke avond om 21 u in Plan K, Manchesterstraat 21, Molenbeek; tel 02/523.18.34.
