Date 1987-10-17

Publication De Standaard

Performance(s) Shedding Skin • The Onyx Table • How to pray for 21

Artist(s) Holland, Fred • Houston-Jones, Ishmael

Company / Organization

Keywords houston-jones • holland • table • fred • stenen • ishmael • pratikabels • koreografisch • rotsblokken • bloedernstige

Kleurlingen met te veel ernst en te weinig allure in Klapstuk: "The Onyx Table" van Holland/Houston-Jones

LEUVEN -- Klapstuk '87 nodigde de Newyorkse kleurlingen Fred Holland en Ishmael Houston-Jones uit om een koreografie te creëren voor het festival, met Europese kleurlingen. In hun werk willen de twee nl. hun zwarte identiteit en hun commentaar op de samenleving kwijt, zodat de konfrontatie Amerikaanse-Europese kleurlingen boeiend teater zou kunnen opleveren.

Wat er ook van zij, de formule werkte niet. Het resultaat van de koreografische arbeid met de twee Nederlandse danseressen Josepha Dumatubun en Natasha Kempadoo heet The Onyx Table, en werd aangevuld met drie andere, reeds bestaande stukken, van het koreografenduo, die door hen zelf gedanst worden.

Kompositorisch bestaat hun werk steeds uit een juxtapositie van een installatie als decor, een koreografisch en literair deel, die op zichzelf te smaken zijn, maar struktureel en inhoudelijk op elkaar betrekking hebben, en elkaar (soms) versterken.

Om met het eerste te beginnen, het scènebeeld is erg schatplichtig aan konceptuele kunst uit het begin van de jaren '70, meer in het biezonder het werk van iemand als Robert Morris. Op de achtergrond van de smalle en zeer diepe ruimte van de Vlamingenstraat ligt een hoop stro (verwijzend naar geborgenheid, warmte, het boerenleven?); tegen de andere wand ligt een grote houten lijst op de vloer. Op de voorgrond liggen aan een zijde enkele rijen rotsblokken, tegen een stapeling van pratikabels aan, waar een grote ventilator voor staat (gevaar, klippen, wind...), terwijl aan de andere zijde een wasteil op twee stenen staat naast een losse stapeling van nog meer rotsblokken (weer het buitenleven, een grafheuvel...?).

Tijdens het eerste stuk, Shedding skin, weerklinkt gregoriaans, een man ligt op de houten lijst en wordt met water begoten. Langzaam, met schokkerige bewegingen, richt hij zich op en loopt als een kreupele van de scène af. Door een uitgekiende belichting wordt het wemelende water tegen de blauwe achterwand van de zaal geprojekteerd, zodat het gebeuren zich splitst in projektie van het water en bewegingen van de man. Een mager allegorisch gegeven eigenlijk, dat m.i. koreografisch en beeldend zeer gedateerd is.

Koreografisch blijft de rest van de voorstelling ook nogal tweedehands. Holland en Houston-Jones zijn duidelijk erfgenamen van post-moderne Amerikaanse dansers als b.v. Paxton, wat te merken valt aan de "oorspronkelijkheid" van de bewegingen, het werken met de uitgezuiverde essentie van de menselijke motoriek als betekenisdrager op zich. Het blijkt echter, hoe meer de voorstelling vordert, dat ze de allure van een Paxton niet hebben om zich op dit zeer slappe koord te wagen.

En evenmin hebben ze de zelfrelativering en vaak briljante humor van een enigszins vergelijkbaar duo als Jones en Zane om het verteerbaar te houden. Het is bloedernstige introspektie, gelardeerd met bloedernstige teksten.

Het euvel geldt ook voor The Onyx Table, waarin ze zelf nauwelijks meedansen. Nog afgezien van de onbegrijpelijkheid van veel teksten is er ook in de koreografie niet veel samenhang te bespeuren. Wel mooi is de manier waarop de stenen aangewend worden om gevaar te suggereren, als de dansers op de rand van de pratikabels hangen boven de messcherpe rijtjes stenen.

Alleen het laatste dansfragment, How to pray for 2l wijkt af van het voorgaande stramien, door het veel sterker gebruik van extra koreografische middelen en het meer uitbeeldend karakter van de dans om een samenhangend verhaal van twee "buddies" te vertellen. Symbool van de relatie tussen Fred Holland en Ishmael Houston-Jones is een koord dat de twee verbindt en dat hen tegelijk belemmert en samenhoudt-stimuleert.

Nu, het beeld is daarom niet dadelijk zeer origineel te noemen, het heeft zelfs op bepaalde ogenblikken van "strijd" een overdreven sentimentaliteit. En ook hier weer, wat het dansen betreft, is dit ronduit ondermaats. De bewegingen die uitgevoerd worden door Fred Holland op Noordafrikaans klinkende muziek van Ahmed Mahmoud moeten allicht Arabische dansen verbeelden, maar missen totaal de opwinding, de gratie en het ritme van de Noordafrikanen.