Date 1989-02-18

Publication De Standaard

Performance(s) The vile parody of address • France Dance • Die Befragung des Robert Scott

Artist(s) William Forsythe

Company / Organization Ballett Frankfurt

Keywords dot • befragung • scott • france • totaalbeeld • kontrasten • zetstukken • danspassen • forsythe • woorden

Virtuoze klassieke passen in een complexe struktuur

ANTWERPEN - William Forsythe opende in deSingel de eerste van een reeks voorstellingen die hem met zijn Ballett Frankfurt voor de eerste maal naar België brengt. Forsythe bekleedt een eigenaardige positie in de danswereld. Je kan moeilijk beweren dat hij klassiek ballet brengt: al gebruikt hij dan wel alle klassieke danspassen op korrekte wijze, hij gebruikt die konventie niet op een konventionele manier, niet qua ritme, spelopbouw, belichting of (verhaal)struktuur. Maar door die klassieke kode kan je hem ook niet zonder meer onderbrengen bij de moderne dans, hoewel precies dat element het enige is wat hem ervan onderscheidt. Hem vergelijken met Balanchine, zoals in het programmaboekje gebeurt, geeft inderdaad het best aan wat er aan de hand is: iemand die als een virtuoze meester de klassieke elementen gebruikt, zodat ze een tweede leven gaan leiden.

In het programma van de eerste twee avonden worden drie koreografieën geprezenteerd: The vile parody of address, France Dance en Die Befragung des Robert Scott. De eerste voorstelling werd een verrassing, want het hele opzet bleek veranderd te zijn. Op de scène hangen achter elkaar drie doorzichtige doeken waarop in melodische kolommetjes woorden staan, waarvan de samenhang niet erg duidelijk is. Door een geraffineerd belichtingsplan lichten die woorden op telkens andere ogenblikken op, terwijl het licht als een massieve balk tussen de coulissen staat.

Een eerste ballerina verschijnt links, en danst op het diepste vlak van de scène alleen tot ze wordt afgelost door een andere, aan de andere kant van de scène. Al verschijnen er op de duur meer personen op de scène, ze blijven als verschijningen zweven tussen het web van woorden dat over de scène hangt. Ondertussen fluistert een vrouw zachtjes een Engelse tekst op muziek van Bach, die, blijkens het "dot, dot" tussen de woorden, al evenmin uit veel meer bestaat dan onsamenhangende zinnen en woorden; het duurt een tijd vooraleer je doorhebt dat ze eigenlijk steeds meer expliciet erotische taal begint te spreken.

De eterische sfeer die aanvankelijk door klank, decor en dans geschapen was, blijkt nog meer illusoir als eerst een hansworst met een verfomfaaide buishoed, kompleet met feestneus opduikt, en daarna een tweede, vreemd gestikulerende man in groen pak, die een duet aangaat met een ballerina. Een eenduidige interpretatie kan je hier niet dadelijk voor verzinnen, het werkt meer als een totaalbeeld dat door zijn ondoordringbaarheid als totaalbeeld een vreemde fascinatie oproept. Maar het essentiële element erin, de reden ook waarom je uiteindelijk blijft kijken, lijkt mij de dans, en die is van een uitzonderlijk niveau, moeiteloos sierlijk en zeer snel.

Hetzelfde kan je min of meer zeggen van de twee andere stukken; France dance speelt sterk op kontrasten in schaal: grote dansers met een dwerg als vertelster, zetstukken van beroemde gebouwen die kleiner zijn dan zetstukken die oerwouddieren voorstellen. Daarnaast zijn er voortdurend scherpe kontrasten in de klankband (de kombinatie van gekrijs en elektronische klanken met Bach). Het geheel krijgt iets grappigs door die eigenaardige kombinaties.

Die Befragung des Robert Scott is de meest complexe van de drie koreografieën, de meest beklemmende ook, uitgevoerd op een volledig kale scène. De interferentie tussen groepsbeweging en solodans, tussen voorgelezen teksten en dans, de hybridizering (enorme versnelling of vervorming) van danspassen maken er een erg rijk geschakeerd werk van, dat moeilijk in een visie te vatten lijkt. Nog meer dan het andere werk van Forsythe vraagt het erg aandachtige toeschouwers, maar de kwaliteit van de dans is dan ook zeer hoog.

Vanavond om 20 u is een tweede programma te zien in deSingel met "Steptext", "Behind the china dogs" en "Same old story".