Date 1989-10-18

Publication De Standaard

Performance(s) Le Rail

Artist(s) Gilles Maheu

Company / Organization Carbone 14

Keywords maheu • archeologie • bedden • rail • non • periode • jongeren • regenpijp • bedbodems • kostschoolkinderen

Foto-album van de jaren '60

PARIJS - Carbone 14 is het dans-mime-gezelschap van de Franstalige Canadees Gilles Maheu. Hij was al eerder in België te gast met "Le rail". C 14 is een dateringsmetode in de archeologie, en wat hij in zijn nieuwe voorstelling, "Le Rail", is inderdaad een soort van archeologie van de roerige jaren '60. Maheu plaatst zich op het standpunt van kostschoolkinderen en laat de turbulente aktualiteit van toen samenvallen met de verwarring van de adolescentie.

Over de betekenis van die periode -- met haar Algerijnse oorlog, de rassenrellen, de moord op Kennedy, het toenemende geweld in de samenleving en de ontvoogding van de jeugd -- vloeide al aardig wat inkt. Ze is ook blijven nazinderen als een reeks beelden, pakkende tv-reportages, foto's, films. die een sfeer van omwenteling uitdragen. Het is niet gemakkelijk de figuren die de periode beheersen bloot te leggen. Maar dat doet Maheu niet; oude filmpjes laat hij een beetje sentimenteel afrollen.

Het scènebeeld toont een grote kale ruimte, met kale metalen bedden netjes in rijtjes opgesteld. Ergens klinkt gedrup van een kraan en een lawaaierige regenpijp. Een volwassen vrouw komt binnen in de zaal, en zinkt neer op een van de bedden. In haar verhaal klinkt een diepe teleurstelling door over de loop die haar leven genomen heeft; een revolver suggereert zelfmoordgedachten.

Na deze openingszet duikt het verleden in de vorm van twaalf joelende jongeren op. Je ziet ze zich amuseren in de slaapzaal van een kloosterschool slaapwandelen, heimelijk flirten, elkaar pesten. En je ziet een non die het zootje tot de orde roept als ze moeten gaan slapen. Dan volgt een scène waarin gesuggereerd wordt dat de non het nogal moeilijk heeft met haar celibaat.

Dit soort evidente beelden wordt over een hele periode uitgesmeerd, en het blijft onduidelijk wat dit te maken heeft met de opening. Tot plots de jongeren het bord beginnen vol te kribbelen met slogans die verwijzen naar de onlusten van de vroege jaren '60.

En hier komt dan een tweede maal een pakkend beeld. De bedden worden rechtop gezet, en de rij bedbodems blijkt plots een half-doorschijnende spiegelwand waar de jongens, nu duidelijk ouder, met blinde woede stenen naar gooien. Door een wisseling in de belichting worden de spiegels doorzichtig, en er komt plots een onheilspellende tegenpool: achter de spiegel staan de vrouwen, en zij gebruiken de mannen als schietschijven in een oefenbaan.

De voorstelling had boeiend kunnen worden door een lijn te trekken in de bewegingstaal van de eerste onbekommerde jaren naar deze scènes, en de emotionele ontwikkeling op te roepen. Maar Maheu blijft te veel aan de oppervlakte hangen, aan het plaatjes maken. Een getrouw beeld van de jaren '60? Voor mij hoeft zo'n halfslachtige archeologie niet.

Théâtre 140, aan de Plaskylaan in Brussel, tot en met zaterdag 21 oktober, telkens om 20 u 30.