BRUSSEL -- La Dea, het gezelschap van ex-Epigonentheater-actrice Simonne Moesen, speelt tijdens het KunstenFESTIVALdesarts Vénus & Mars. De titel laat aan duidelijkheid niets te wensen over: het onderwerp is de liefdesstrijd tussen man en vrouw. Duidelijkheid kenmerkt ook het stuk zelf. De lichte, haast vaudeville-achtige toon, verhult nauwelijks dat Moesen hier op een ontnuchterende wijze ons denken en doen inzake liefde te kijk zet.
Net zoals bij Marthaler, eerder tijdens het festival, proest je af en toe van het lachen, om pas achteraf te beseffen dat de mens hier als een schamele stuntelaar verschijnt.
De liefde is een niet aflatende bron van bespiegelingen over het menselijke lot, zowel van de man in de straat als de filosoof. Of dat geen wensdromen of zelfs loze abstracties zijn, is vaak de vraag. Misschien wordt liefde wel ervaren als een hoogst persoonlijke emotie, ze vindt bijna steeds haar uitdrukking in woorden van dichters of anonieme, staande uitdrukkingen als Ik hou van jou.
Bovendien stuurt het publieke discours de particuliere beleving ervan heel sterk. Als je nooit over liefde zou gehoord hebben, zou je er bij wijze van spreken zelf nooit over beginnen. Alweer is het gevolg een relatieve clichématigheid in de wijze waarop mensen vorm geven aan hun "relatie".
Vénus & Mars gaat midden in deze paradoxen staan. Het decor verwijst met eenvoudige middelen expliciet naar het barokke theater. Een nogal onhandige Cupido (Johan De Schutter) verschijnt ten tonele om ons het grote thema van ontstaan en verloop van de liefde uit te leggen aan de hand van de gedachten van Plato. Daarmee wordt meteen heel de geschiedenis van het denken over de liefde op een nogal ironiserende manier binnengehaald.
Die ironie wordt nog sterker als Vénus (Moesen) en Mars (Franck Dierens) zelf ten tonele verschijnen en het helemaal niet eens blijken te zijn met het opgelegde scenario. Vénus vindt Mars maar een lompe ploert, en het vergt verschillende klankbanden om, de juiste toon te vinden voor de ontluikende liefde.
Op die manier wordt het mythische verhaal al snel drastisch onderuit gehaald. In plaats van de grote gevoelens verschijnen twee doodgewone mensen op de scène. Het vergt heel wat getheoretiseer van Cupido om dit allemaal te verklaren. Hoe komt het dat Mars plots zijn buik vol heeft van de bemoeienissen van Vénus, en liever zijn krant leest? Wat bedoelt Vénus als ze zegt dat Mars niet romantisch is en niet naar haar wil luisteren? Het draait erop uit dat Cupido oude verklaringsmodellen voor de liefde gaandeweg verlaat om de bij uitstek moderne kijk op verhoudingen in te nemen. Hij is niet meer God, priester of filosoof, maar... therapeut. En zijn verklaringen en remedies zijn even clichématig als de belevenissen van het koppel. Daardoor rijzen er veel vraagtekens bij de vermeende autoriteit van eerder aangehaalde denkbeelden over liefde. Dienen zij niet allen om een blinde machtsstrijd tussen man en vrouw in "goede" banen te leiden?
Vénus & Mars expliciteert deze vragen niet. Het suggereert alleen dat liefde misschien wel bestaat, net zoals het onderscheid mannelijk-vrouwelijk, maar dat alle vaste denkbeelden daaromtrent eerder verhullend dan verhelderend werken.
Dat gebeurt op een bijzondere manier: de protagonisten vallen steeds weer uit hun rol. Zomaar, om een luchtje te gaan scheppen of als ze het verloop van Cupido's gedachten niet meer zien zitten. Die oude theatruc staat voor het moeilijk te verwoorden, maar desondanks reële verschil tussen alle denkbeelden en woorden van liefde en de werkelijkheid ervan.
Tot en met 25 mei in Théâtre de la Balsamine in Brussel
