Date 1996-05-23

Publication De Standaard

Performance(s) Dong gong, Xi gong

Artist(s) Yean, Zhang

Company / Organization

Keywords lanpolitieagentgongschrijverdongdubbelverhaalpolitiemanopmakenchineesbetrappen

Regisseur Zhang Yuan zet verhoudingen op hun kop

BRUSSEL -- Een theatervoorstelling in het Chinees volgen lijkt voor ons, op die ene witte raaf na die Chinees spreekt, onmogelijk. En toch bewijst Dong gong, Xi gong van de Chinese (film-)regisseur Zhang Yuan op KunstenFESTIVALdesarts het tegendeel. Dat heeft niet alleen te maken met de uitstekende kwaliteit van de simultaanvertalingen, maar ook met de bijzondere, hoewel ingehouden, expressiviteit van deze voorstelling.

Het verhaal van Dong gong, Xi gong roept sterk de sfeer op van de verhalen van James Purdy of zelfs Genet.

De hoofdfiguur, de homoseksuele schrijver A Lan, laat zich door de politieagent Xiao Shi betrappen in de openbare toiletten van Peking, rendez-vous-plaatsen voor homo's. Een door A Lan verzonnen verhaal, dat de rode draad van de voorstelling vormt, werpt een bijzonder licht op deze daad.

Het handelt over een vrouw die zich door een wachter laat betrappen op diefstal, in de hoop dat hij haar niet aan de rechter zal uitleveren, maar mee zal nemen om haar te misbruiken. Wat hij ook inderdaad de rest van haar leven doet. Tot de vrouw als een wrak op het einde van haar leven constateert met een soort verrukte ontzetting dat ze zich totaal heeft gegeven, ten koste van al haar fysieke en mentale welzijn. En precies op dat soort gratuite zelfverkwisting is ook de schrijver A Lan uit.

Die willoze overgave aan de brutaliteit van de politieman maakt ook zijn sterkte uit.

In dit meester-slaaf-spel wordt de politieagent uiteindelijk de machteloze. De houding van A Lan maakt ook bij hem een onbegrensde begeerte wakker, die hem buiten de voorgeschreven paden doet stappen.

Dubbelverhaal

Dit verhaal wordt niet rechttoe rechtaan verteld. In feite zien we een dubbelverhaal.

Aan een kant van de scène zien we twee vrouwen die zich opmaken voor een voorstelling van een Peking-opera. De minitieuze voorbereiding, die twee gewone vrouwen omvormt tot wezens uit een fantasiewereld, en de eindeloze, zorgzame aanrakingen tussen beiden tijdens het opmaken roepen een heel bijzondere sfeer op. Alle verhoudingen komen op hun kop te staan.

Zelfs de gewone geslachtsverhoudingen: normaal worden mannen- en vrouwenrollen in zo'n opera door mannen gespeeld, hier zijn het twee vrouwen die zichzelf in een man en een vrouw transformeren om twee verhalen van liefde en verlangen te zingen.

Dit tafereel, dat de hele voorstelling lang doorloopt, vormt een soort spiegel van de gore werkelijkheid waarin de schrijver en de politieman opereren.

Een wereld van lekkende daken en plastic buizen, die de troosteloosheid van een gevangenis op een treffende wijze evoceren. Maar de regisseur laat zich hier niet verleiden tot een realistische uitbeelding van de ontmoeting tussen beide mannen.

De manier waarop ze hun teksten zeggen en elkaar soms aanvullen, is op een onnadrukkelijke manier net zo ritualistisch als het operagebeuren. Het hele verhaal is eerder een initiatierite, die eindigt in een (gewelddadig) erotisch moment in een groot bad achterin de scène.

Op enkele momenten gaan deze twee rituelen met elkaar interfereren. Het meest openlijk gebeurt dat als de politieagent de schrijver, in een laatste poging hem te vernederen en het zwijgen op te leggen, verplicht vrouwenkleren aan te trekken. Zo wil hij, zo denkt hij, tonen dat de schrijver een zieke, en geen echte man is.

Maar het pakt anders uit: de twee zangeressen ontfermen zich over hem, zoals ze zich eerder zorgzaam over elkaar ontfermden. De als wouw vermomde schrijver gaat zo de drempel naar het zuiver fantasmatische over en sleept de politieagent mee.

Het merkwaardige aan deze voorstelling is dat ze met erg eenvoudige middelen een intrigerend en overtuigend verhaal van redeloze passie kan vertellen. Je moet al van hout zijn om er niet door geraakt te worden.

Nog te zien in Théâtre 140, Plaskylaan 140, Brussel, op 23 en 24 mei om 20.30 uur en op 25 mei om 19 uur.