LEUVEN -- Anne Teresa De Keersmaeker heeft iets met de kunstenaar-architect Henry van de Velde. Hoppla, een film van Wolfgang Kolb naar de choreografie Mikrokosmos (1989), speelde zich af in de Gentse universiteitsbibliotheek. Een nieuwe film, Rosas danst Rosas, naar het gelijknamige stuk van 1983, wordt op dit ogenblik opgenomen in Van de Veldes voormalige Rito-school in Leuven. De cineast, Thierry De Mey, is ook geen onbekende. Hij schreef destijds samen met Peter Vermeersch de muziek voor Rosas danst Rosas. Een experiment dat bij de stukken Kinok en Amor Constante werd herhaald. Toen werd duidelijk welke lange weg zowel De Mey als De Keersmaeker in tien jaar aflegden. Het filmisch hernemen van Rosas danst Rosas heeft daarmee ongetwijfeld iets van "omkijken in verwondering".
Het mag een klein wonder heten dat de film in de Ritoschool (Rijksinstituut Technisch Onderwijs) kan worden opgenomen. Het drie etages hoge gebouw van Van de Velde en de Leuvense architect Rosseels, waaraan werd begonnen in 1936, heeft een betonskeletstructuur en een imposante gevel aan de Rijschoolstraat. Binnenin is het merkwaardig transparant en licht. De buitengevels zijn bijna volledig beglaasd met betonnen en houten ramen met een uitgesproken dieptewerking en strakke ritmiek. Die ritmiek wordt hernomen in de verplaatsbare stalen ramen, die binnenin klasruimtes en ateliers definiëren. Door deze wanden ontstaat, over inwendige lichtschachten heen, een merkwaardige perspectivische dieptewerking. Ook vloerpatronen, bijvoorbeeld in de voormalige refter, ondersteunen de sterke perspectivische en ritmische werking.
Toen het gebouw in 1984 in onbruik raakte, viel het snel ten prooi aan een verregaand verval. Door gesprongen leidingen, gebarsten ruiten en alle daaruit voortvloeiende schade, ontstond binnenin een puinhoop. Lange tijd circuleerden er zelfs plannen om het gebouw gewoon af te breken -- waarom na Horta ook Van de Velde niet, scheen men te denken. Slechts op het nippertje kon een actiegroep onder leiding van professor Luc Verpoest de stad voor dit onheil behoeden. Binnenkort krijgt het gebouw een nieuwe bestemming, onder meer als stadsbibliotheek. De plannen zijn van G. Baines, in samenwerking met Formanova. De film toont nog even het oude, voor de gelegenheid opgeruimde, gebouw in zijn oude glorie.
De setting en het eigene van het medium hebben vanzelfsprekend tot een grondige bewerking van het choreografisch materiaal geleid. Maar er is meer: voor deze film brengen De Keersmaeker en De Mey de drie casts samen die in de loop der jaren het stuk interpreteerden. Dat "omkijken" blijkt bijzonder boeiend: Rosas danst Rosas doet immers, door de dwingende, bijna architecturaal opgezette choreografische en muzikale schriftuur, op een paradoxale wijze het persoonlijke van elke danser verschijnen. Blijkt dat de opeenvolgende remakes van dit stuk geen loutere invuloefeningen waren, maar telkens subtiele adaptaties.
Het nieuwe medium film laat toe om de dubbelheid van het stuk -- extreem sterke structuur en zeer persoonlijke aanwezigheid van dansers -- op een nieuwe manier te belichten. Het gebouw biedt heel wat mogelijkheden: de transparantie laat toe in een opname op verschillende niveau's of doorheen verschillende glaswanden de evoluerende interpretaties van de choreografie simultaan te tonen. Alle ingrediënten zijn dus aanwezig om een intrigerend portret van tegelijk Rosas en het gebouw te krijgen.
De filmset is op zich al een bijzondere ervaring: overal duiken vrouwen op in dezelfde rokjes, bloesjes en schoenen, temidden van het drukke gedoe en de technische installaties van de filmploeg. Af en toe samentroepend om de volgende sequentie te bespreken, vormen ze een voorafbeelding van de film: het uniforme grijs ten spijt zie je een bonte verzameling sterke theaterpersoonlijkheden.
