BRUSSEL -- Een evenement als het Theaterfestival is een gedroomde gelegenheid om kennis te maken met de gaststad. In 1996 is Brussel voor het eerst aan de beurt. Een stad met een as van theaters, min of meer langs het traject van de overwelfde Zenne. Maar vooral een stad met een imago-probleem, al probeert het huidige bestuur het tij te keren.
Meer dan bij andere steden lijkt de structuur van Brussel ongrijpbaar. Naast de bekende zichtjes van de postkaarten is de concrete stad nauwelijks bekend. Een duidelijk gedefinieerd centrum, zoals het oude hart van Antwerpen, is voor een toevallige bezoeker moeilijk aanwijsbaar. Kaalslag, stadskankers, kantoorkolossen en stedelijke autowegen daarentegen zijn er te over.
Het lijkt wel alsof er zelfs geen hart meer is tussen de grote verkeersassen, kantoortorens en de noord-zuidverbinding. Kunst/Theater/Stad, een themadag van het Theaterfestival, wil deze chaotische werkelijkheid door een stadsverkenning toch leesbaar maken.
Echt goed gaat het ook niet met deze stad: het industriële draagvlak werd in de loop van de jaren '60 volledig weggeslagen. Grote bevolkingsgroepen, en vooral zij die de stad niet konden ontvluchten, kwamen daardoor in een marginale sfeer terecht. In het jaarboek Architectuur van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap geeft Bruno Demeulder van deze problemen van Brussel een scherpe analyse.
Het ooit bruisende hart van Brussel, de levendige volkswijken van de benedenstad, waar de stad ook ontstond, was hiervan het eerste slachtoffer. De bovenstad werd het slachtoffer van kaalslag, voor de aanleg van het Justitiepaleis. Maar in de benedenstad was er rond het kanaal, en de later gedempte dokken in de binnenstad waarvan de naamgeving van de straten nog steeds getuigt, grote bedrijvigheid.
Uitgaansleven
Dit bracht ook uitgaansleven met zich mee. De Muntschouwburg bevond zich er al lang, maar aan het einde van de negentiende eeuw en later in het interbellum kwamen daar vele spektakelzalen en cinema's bij: de Beursschouwburg, de Ancienne Belgique, de Alhambra, de Koninklijke Vlaamse Schouwburg, de Métropole en vele anderen.
Ze liggen min of meer langs het traject van de overwelfde Zenne. Deze as strekte zich uit tot aan het zeer levendige Noordkwartier aan de Antwerpse Steenweg, waar het Théâtre National zich nu nog bevindt. Iedereen weet ondertussen welk soort "amusements-industrie" hier de handel heeft overgenomen. En dat heeft alles te maken met het verdwijnen of marginaliseren van de stadsbewoners en de bekende megalomane projecten van de jaren '60 en '70 die nooit tot een goed einde werden gebracht.
Wie echter goed toekijkt, en zich verdiept in de geschiedenis van dit stadsdeel, ontdekt zeer merkwaardige gebouwen, talloze sporen van een boeiend verleden, en zelfs een potentieel buitengewoon rijke woonomgeving. Naast migranten, die hier een goedkoop onderkomen zochten, hebben ook veel jonge Vlamingen, intellectuelen en kunstenaars, dit al lange tijd geleden ontdekt. De Dansaertstraat en de omliggende wijken zijn het toneel geworden van een voorzichtige, en nog steeds wankele heropleving.
Ook theatergezelschappen of -organisaties vonden hier een vaste stek. En niet de minste. zoals Needcompany, KVS, Kaaitheater, Ultima Vez, Beursschouwburg, en Bronks.
Het evenement Kunst/Theater/Stad doorkruist tijdens een wandeling, georganiseerd in samenwerking met Brukselbinnenstebuiten, dit stadsdeel. De ruimtes van Bronks, Needcompany en KVS worden daarbij aangedaan en de geschiedenis van het gebied met de aanwezigheid van de vele theaters wordt verklaard.
Impressies
Natuurlijk zijn er ook elders in de stad theaters. Het prachtige Theâtre du Parc in de Warande, het theater van de Résidence Palace, het (verniewde) Varia, Théâtre 140, Plateu en nog vele andere, gelegen in de bovenstad of in de randgemeenten van het hoofdstedelijk gewest. Enkele daarvan worden na de wandeling met de bus bezocht. De stadsverkenning wordt dan afgesloten met een gesprek onder leiding van Jan Hautekiet. Hij vraagt kunstenaars en tijdelijke bewoners van de stad om hun impressies over Brussel.
In de rand van dit evenement werken studenten met architect/scenograaf Luc Dhooge aan een scenografisch concept rond een tekst van Paul Auster over een volledig vervreemde stad.
Wie eens wat anders wil horen en zien dan de gebruikelijke gemeenplaatsen over Brussel en het eeuwige gezeur over files mag deze gelegenheid niet missen.
De tocht vertrekt zaterdag 31 augustus aan het Luna-theater, Sainctelettesquare, Brussel om 10 u. 's Ochtends wordt er gewandeld, en er is een lunch voorzien in de KVS. In de namiddag is er de busreis, die vertrekt aan de KVS om 14 u. Het forumgesprek heeft plaats om 17 u in het Luna-theater. Het aantal deelnemers aan deze dag is beperkt, reserveren op 02-201.59.59 is verplicht.
