Date 1997-09-24

Publication De Standaard

Performance(s) Some English Suites • Ash

Artist(s) Paxton, Steve

Company / Organization

Keywords ash • ingehouden • english • suites • goldberg • paxtons • variations • improvisatie • vader • buitenbeentje

Steve Paxton verrast met een ontroerend verhaal

Antwerpen -- Na Trisha Brown is Steve Paxton, een tweede belangrijke figuur in de geschiedenis van de postmoderne dans, te gast in deSingel voor een lange reeks voorstellingen. Hij brengt Some English Suites, naar het gelijknamige werk van Bach, geïnterpreteerd door Glenn Gould. Daarnaast creëerde hij speciaal voor deze gelegenheid een nieuw stuk over de dood van zijn vader. Een bijzondere theaterervaring.

Some English Suites is een improvisatie, zoals het vroegere Goldberg variations dat was. Maar de accenten liggen hier anders. Paxton laat heel wat tijd tussen de verschillende muziekstukken open, en begint ook in complete stilte.

Als hij opkomt loopt hij eerst in verschillende richtingen, met een gewone wandelpas over het scène-vlak, zoals dat gedefinieerd wordt door de belichting. In alle stiltes tussen de dans op muziek zal een ander ruimte-licht-thema aangebracht worden. Eenmaal wordt de omtrek van een nauwe lichtkegel afgelopen, waarbij de rechte gang en houding als het ware naar het midden afgebogen worden. Eenmaal wordt er bewogen net achter drie grote, niet duidelijk afgelijnde lichtvlekken, zodat de dansende figuur in de weerkaatsing van het licht opdoemt en wegdeemstert, enzovoort.

De dans vervlecht zich met deze tussenliggende fragmenten. De eerste bewegingen zijn erg ingehouden en nauw omschreven in de ruimte. Zo opent de eerste improvisatie met een eenvoudige basisfiguur. Steunend op handen en teentoppen spant Paxton zijn lichaam op in een grote boog. Uit het moment dat die spanning gelost wordt, volgt dan de verdere beweging.

In de laatste improvisatie op muziek, daarentegen, wordt bijna het hele podium in alle richtingen doorkruist. Je ziet gekke combinaties van alle mogelijke vormen van beenpassen en tolbewegingen van het hoofd onder een kaarsrechte romp. Zoals steeds bij Paxton, worden die uitgevoerd met een mengeling van raffinement en uiterste eenvoud, zonder enige aanstellerij, die bewondering afdwingt.

Van een heel andere aard en erg verrassend is het tweede stuk, met de titel Ash. Paxton begint het stuk als verteller, gezeten op een stoel. Ik improviseer zo vaak, legt hij uit, omdat mijn leven zelf, net als improvisaties, niet echt tot een afgerond, duidelijk verhaal lijkt te culmineren. Uit het ene vloeit steeds het andere voort, in een eindeloze gang. Een uitzondering daarop is echter de dood van Paxtons vader. Zijn dood scheen een verhaal af te sluiten, een geheel te maken.

Terwijl hij dit vertelt neemt een klankband, met zijn eigen stem, het vertellen over. Terwijl we het hele verhaal van de dood en de begrafenis van zijn vader, met alle ontroerende momenten maar ook de wrang-komische, toevallig mislopende voorvallen horen, beweegt Paxton volgens een lichtlijn van een hoek naar het midden van de scène, om dan volgens een tweede lijn naar de andere hoek verder te gaan.

Daar eindigt het verhaal en de beweging. Een beweging die zeer ingehouden is, bijna als gebaren bij een betoog, een zeer gestileerde, ingehouden herleving van wat zich afspeelde.

Qua thematiek en techniek is Ash een buitenbeentje in Paxtons oeuvre. Door zijn ontwapenende eenvoud en onthechting ook een buitenbeentje tout court.

Nog tot en met vrijdag om 20 uur in deSingel te Antwerpen (03-248.28.28). Aansluitend is de video "Goldberg Variations I-II" van Walter Verdin, met opnames van Paxton, te zien.