Date 1997-11-28

Publication De Standaard

Performance(s) Rough Material

Artist(s)

Company / Organization Maatschappij Discordia

Keywords bedenken • gezelschap • primo • aidspatiënt • vormgevend • lichtzinnig • jarmusch • onttoverde • voortkabbelend • uitstallen

Discordia speculeert over fictie en realiteit

Brussel -- Maatschappij Discordia was niet zo lang geleden een toonaangevend theatergezelschap. Op heel korte tijd is de publieke en kritische bijval echter getaand, en nu heeft het gezelschap zelfs zijn vaste stek in Amsterdam moeten verruilen voor de Studio's van het Kaaitheater in Brussel. Een gezelschap op de dool, maar ondanks of dankzij die situatie weet Discordia zeer intrigerend theater te maken. Rough Material thematiseert de onzekerheid niet, maar gebruikt ze als vormgevend principe.

"Onze eerste multimediale voorstelling" noemt Annet Kouwenhoven het, en ze voegt eraan toe dat het gezelschap daar nog niet zo erg bedreven in is. Dat is een ironische inkleding van het feit dat het gezelschap eigenlijk helemaal geen "show" meer wil geven, niets meer wil voorstellen. Als publiek ben je gewoon te gast in een salon, in de ouderwetse betekenis van het woord. De acteurs slepen stoelen aan tot iedereen gezeten is en schenken voor het publiek de hele voorstelling lang drankjes uit, plat water om precies te zijn. Ondertussen worden fragmenten van films geprojecteerd (Godard, Jarmusch) en teksten gedebiteerd.

Natuur

Die teksten zijn erg uiteenlopend. Jorn Heijdenrijk brengt bijvoorbeeld een erg lange monoloog van een aidspatiënt, wiens kijk op de wereld totaal wijzigt door de ziekte. Hij koppelt dat feitelijke, zij het jammerlijke, gegeven aan bijna kosmische beschouwingen over maatschappelijke gebreken en zelfs fouten in de constructie van de natuur. Helemaal anders van aard is een interview met Rainer Werner Fassbinder dat Jan Joris Lamers voorleest. Hij spreekt daarin over maatschappelijke ficties, de wijze waarop zijn fictie zijn leven beïnvloedt en vice versa.

Het duurt wel even voor je je weg vindt in dit langzaam voortkabbelend, soms schijnbaar triviaal gebeuren, maar na zekere tijd ga je bijna als vanzelf mee speculeren en nadenken over de bedenkingen en vaststellingen die de acteurs voor je uitstallen. Die draaien alle op een of andere manier rond de vraag wat de verhouding is tussen de "werkelijkheid" en wat we bedenken, en of je daar eigenlijk wel een onderscheid tussen kunt maken. Of, zoals op een bepaald ogenblik gelanceerd wordt in een gesprek van Primo Levi, het niet zo is dat al wat we kunnen bedenken, gegeven de oneindigheid van het heelal, ergens ook moet bestaan. En dat we dus aan het denkbeeldige hetzelfde statuut moeten toekennen als aan de werkelijkheid.

Geheel nieuw is deze vraag of gedachte natuurlijk niet -- het gezelschap doet ook geen enkele moeite om ons te doen geloven dat ze het warm water aan het uitvinden zijn. Maar het karakteristieke en boeiende aan deze voorstelling is dat ze een poging doet om deze vraag in de vorm zelf van de voorstelling aan het licht te brengen. Een vraag die in theater altijd impliciet aan de orde is, namelijk of wat we zien nu "echt" of "vals" is, wordt hier als niet relevant terzijde geschoven. Het is een proeve van een nieuwe theaterpraktijk die de onttoverde werkelijkheid van de twintigste eeuw een nieuw elan willen geven met een tegelijk ernstig en lichtzinnig spel, een bombardement van theoretische en praktische speculaties over het spel zelf.

Hoe onooglijk het op het eerste gezicht ook allemaal lijkt, het is een hoogst prikkelend experiment.

Nog tot en met zaterdag (20.30 uur) in de Studio's van het Kaaitheater, Onze-Lieve-Vrouw van Vaakstraat 81, 1000 Brussel. Reserveringen: 02-201.59.59.