Date 2000-01-11

Publication De Standaard

Performance(s) Bouche B

Artist(s) Steen, Jan

Company / Organization Theater Zuidpool

Keywords pinoyalmodóvaralmodóvarsbouchezuidpoolpornostersfeerscheppingmarijkesteenpraatje

Toneelregie in het verkeerde register

Antwerpen -- Dreunende beats klinken al van ver in de straat: het zaaltje van Theater Zuidpool is voor de voorstelling Bouche B., naar verhalen van Almodóvar, omgetoverd tot een discotheek. Die sterke sfeerschepping kan het stuk echter niet redden.

Voor Almodóvar wereldbekend werd met zijn films was hij al een artistieke duizendpoot: voor het tijdschrift "La Luna" schreef hij ook columns over een pornoster met de welluidende naam Patty Diphusa. Hieruit distilleerde Theater Zuidpool een portret van een vrouwelijke pornoster, Bouche B.

Alle ingrediënten van Almodóvars wereld komen in die verhaaltjes aan bod. De figuren die de revue passeren zijn zonder uitzondering groter, passioneler, wellustiger dan de mensen die je in het gewone leven tegenkomt. Hun wereld is die van (valse) glamour. De situaties waarin ze belanden zijn extreme omkeringen of uitvergrotingen van maatschappelijke conventies. Verlangens en gedachten die gewoonlijk verborgen blijven, komen hier genadeloos aan de oppervlakte. Mannelijk en vrouwelijk zijn in dit circus hoogst relatieve categorieën.

Het gekke is dat Almodóvars ironie en overdrijving toch ontroerende verhalen oplevert, zoals onlangs weer bleek in Todo sobre mi madre. Dat heeft alles te maken met de tragikomische wijze waarop zijn personages zich steeds totaal overleveren aan hun verlangens, maar toch nooit tenondergaan.

Regisseur Jan Steen probeert Marijke Pinoy ook om te toveren tot zo'n personage. Haast onherkenbaar met een zwarte pruik en een opzichtig mantelpakje maakt ze zich los uit de groep dansers die bij aanvang de speelruimte vult.

Ze begint een praatje met een barman, dat zich al snel ontwikkelt tot een praatje met het publiek. Ze is excessief ordinair en uitdagend, van bij de eerste zin. Stilzitten op een kruk is er niet bij, en de eerste de beste gelegenheid wordt aangegrepen om enkele mannelijke toeschouwers te verleiden. Daardoor heb je aanvankelijk niet door dat haar verhaal niet zo vrolijk is als haar luchthartige onverschilligheid doet vermoeden, maar veeleer een attitude is om zichzelf te beschermen tegen tegenspoed, gebrek aan respect en onvervuldheid.

Op het einde van het stuk maakt ze voor zichzelf een balans van haar wedervaren op, om te constateren dat ze gemaakt is om alleen te blijven, of ze dat wil of niet.

Ondanks enkele treffende momenten en een goede sfeerschepping is deze voorstelling weinig overtuigend. Al van bij de eerste ogenblikken speelt Marijke Pinoy in overdrive, met schreeuwerige stem. Almodóvars personages zijn echter geen viswijven, maar mensen die onder hun excessieve buitenkant een tamelijk complexe psychologie vertonen. Die dimensie van Bouche B. blijkt slechts als Pinoy terugschakelt naar een rustiger zegging. Dan kan ze moeiteloos nuances en subtiliteit toevoegen aan haar verhaal. Het enige resultaat van de aangehouden turbo-stand is een hees geschreeuw met steeds dezelfde zeurderige intonatie, waarin de subtiliteiten van het verhaal verdrinken.

De regie gaat hier zwaar in de fout: Pinoy is een actrice die excessiviteit á la Almodóvar niet kan tonen in het register dat haar opgedrongen is door Jan Steen. Dat register is trouwens, zo bewijzen de films, ook geen noodzaak.

Theater Zuidpool speelt "Bouche B". Nog tot 29 januari, van woensdag tot zaterdag (20 uur) in Theater Zuidpool (03-231.57.58).