Voor jonge theatermakers is het deze dagen niet eenvoudig een plaatsje onder de zon te bevechten, al was het maar omdat alles al wel een keertje gedaan is. Toch willen danseres Iris Bouche, acteur Mathijs Schepers en muzikant Ernst Maréchal met hun eerste voorstelling als trio proberen een eigen stem te laten klinken. Als leidraad kozen ze de roman Platform van Michel Houellebecq. Mais pas pour trois is het resultaat.
De drie kunstenaars varen onder de vlag van SkaGeN en Prisma. SkaGeN is de naam die een klas theaterstudenten van Dora van der Groen aan het Antwerpse Conservatorium aannam na hun afstuderen. De groep borrelt zozeer over van de ideeën dat ze als niet-gesubsidieerd noch erkend gezelschap een grotere activiteitenkalender hebben dan veel erkende collegas. Prisma is een VZW die Iris Bouche oprichtte sinds ze haar loopbaan als danseres bij Rosas vaarwel zei. Ernst Maréchal werkte als muzikant dan weer in diverse straattheaterprojecten. Maar het bindteken tussen deze drie individuen moet je niet zoeken in hun opleiding of hun voorgeschiedenis als performer. De waarheid is veel eenvoudiger: ze kennen elkaar gewoon van jongs af aan, en stonden elkaar af en toe bij in projecten die elk voor zich in de afgelopen jaren ontwikkelde.
Mathijs Schepers: Houellebecq is een omstreden auteur, net omdat hij zo sterk op deze tijd betrokken is. In zijn boeken laat hij de gebreken en ziektes van onze maatschappij open en bloot zien. Sommige van zijn verhalen hebben een haast voorspellende waarde. Zo eindigt Platform met een bomaanslag door islamitische fundamentalisten. Het boek kondigt zo de recente gebeurtenissen in Bali aan. Maar de auteur spaart daarbij ook zichzelf niet. Zijn kritiek geldt voor alles en iedereen. Tegenwoordig heeft het er vaak de schijn van dat alles kan en mag worden gezegd. Het frustrerende voor mensen van onze generatie is dat je je daardoor nergens meer tegen kan afzetten. Maar dan toont zo'n auteur dat er toch limieten zijn aan de breeddenkendheid. Houellebecq is een auteur die het politiek correcte denken van een goed opgeleide blanke middenklasse uitdaagt.
Ernst Maréchal: Platform formuleert een kritiek op ons economisch en maatschappelijk bestel, maar wij hebben ons vooral geconcentreerd op Houellebecqs sombere kijk op de existentiële problemen van de westerse mens. Hij voert een figuur ten tonele die krampachtig op zoek is naar liefde en geluk, maar daar door de westerse obsessie met individualiteit niet aan toekomt.
Mathijs Schepers: Hij suggereert bijvoorbeeld dat het sekstoerisme naar oosterse landen ontstaat omdat de verlangens van de westerse man en de oosterse vrouw beter aan elkaar beantwoorden. De strijd van de wereld ligt bij de vagina van de vrouw, is zijn stelling. Hij drijft dat in zijn boeken op de spits. Onze bewerking verwijdert zich vaak van zijn concrete verhaallijn, maar we zijn wel steeds dichter bij de essentie van zijn gedachtegoed gekomen.
Warm water
Gaat Mais pas pour trois over de ziektes van onze beschaving, het stuk stelt ook de vraag naar nieuwe vormen van theatermaken voor een nieuwe generatie aan de orde.
Iris Bouche: Het is misschien niet mogelijk nog met iets werkelijk nieuws uit te pakken in de kunst, maar het is wel mogelijk een eigen benadering te ontwikkelen door een eigenzinnige combinatie van verschillende podiumkunsten, in dit geval dus dans, acteren en muziek. Voor elke discipline bestaan immers regeltjes waarop je kan terugvallen als het niet meer lukt. Maar als je alles samengooit, moet je telkens weer het warm water uitvinden. We zijn vertrokken van het idee dat we voor dans, tekst en muziek een aparte structuur zouden ontwikkelen, om dan te proberen die structuren op elkaar te laten passen. Ons houvast was dat we absoluut een concreet verhaal wilden vertellen. Uiteindelijk pakte het allemaal anders uit, maar dat moet maar blijken uit de voorstelling.
Mathijs Schepers: Je merkt dat er grote verschillen in benadering zijn tussen pakweg een acteur en een danser. Dansers denken veel structureler, abstracter ook.
Iris Bouche: Maar er zijn ook weer weinig acteurs die zich in het bewegen op het podium zo ver zouden wagen als Mathijs. Hij is een goede mover, zoals ze dat zeggen.
Ernst Maréchal: Mijn muzikale bijdrage is gebaseerd op een beperkt instrumentarium, vooral gitaar en Fender-Rhodes-piano (elektrische piano zoals op platen van The Doors), en is vooral gericht op sfeerschepping.
Mathijs Schepers: Als jonge groep word je overigens niet alleen met het gewicht van je voorgangers geconfronteerd, maar ook met de rompslomp om subsidies te verwerven. De paradox van het subsidiesysteem is dat men je pas geloofwaardig acht als je een speellijst kan voorleggen. Maar kunstencentra en theaters steunen je vaak pas als je subsidies hebt. Zo blijf je van het kastje naar de muur lopen. Het is enkel dankzij de steun van STUK in Leuven, wpZimmer en CC Berchem dat dit project toch van de grond kon komen.
Mais pas pour trois heeft een indrukwekkende speellijst met 16 voorstellingen in o.a. Berchem, Kortrijk, Genk, Tongeren, Brussel, Amsterdam, Gent, Sint-Niklaas en Leuven. Première: CCB Antwerpen, Driekoningenstraat 126, 2600 Berchem. Voor informatie over andere voorstellingen: zie www.skagen.be of www.wpzimmer.be.
