Bien étonnés de se trouver ensemble
Vooruit presenteert deze week tweemaal een dubbelprogramma met een werk van de Fransman Brice Leroux en een van de Amerikaan David Hernandez. Hoewel de twee choreografen ooit samenwerkten, behoren ze tot een ander artistiek universum. Is Leroux een minimalist 'pur sang', dan schuwt Hernandez hybride werkvormen niet. Op de eerste avond, woensdag 16 april, wordt 'Drum solo' van Leroux gekoppeld aan '3/0' van Hernandez. Op de tweede avond, zaterdag 19 april, is Hernandez present met zijn installatie 'Box', terwijl Leroux zijn magnum opus 'Gravitations Quatuor' toont.
Voor '3/0' tekent Hernandez samen met Renat Graziadei en Arthur Stäldi van het Duits-Oostenrijkse collectief Labor G.Ras. Hij poogt in dit stuk zijn twijfels over de mogelijkheid van communicatie rechtstreeks aan de kijker voorleggen. In een kort, eerste deel zie je wild molenwiekende of krampachtig, zelfs dwangmatig, bewegende dansers opduiken in schaarse lichtbundels. Willekeurige geluiden wisselen af met harde elektrische gitaarakkoorden. De esthetica van deze scène doet denken aan het vroege werk van Meg Stuart, maar trekt vooral een zware wissel op de metafysische leegte van het podium.
Hoe peilloos die leegte voor Hernandez is, blijkt in het tweede deel. Dat opent met de projectie op de achterwand van de openingsbladzijde van 'Le petit prince'. Saint-Exupéry vertrouwt er de lezer toe dat hij volwassenen nooit meer in vertrouwen nam toen bleek dat ze zijn tekening van een boa constrictor die een olifant verslonden heeft verkeerd interpreteerden als een hoed. Dat gekwetst narcisme bij zoveel onbegrip vormt ook de rode draad in het bombardement van berichten dat volgt. Hernandez en de zijnen hebben niet één precieze mededeling, maar delen enkel hun verlangen mee om begrepen te worden, zelfs of vooral daar waar ze botsen op hun onvermogen om hun verlangen duidelijk te verwoorden of te verbeelden. Ze willen begrepen worden als persoon. Het werk zelf is daarbij enkel een interface. Tussen vele disparate danstaferelen door worden dan ook dagboekfragmenten en verhalen tegen de achterwand geprojecteerd. Die bekentenissen culmineren in een bezwerend gezang op een quasi-onbegrijpelijke tekst van Hernandez zelf. Tot slot gaan alle dansers gewoon in de zaal zitten. Ook zij zijn verbijsterde toeschouwers van hun eigen lijden.
In 'Box' bakt Hernandez het minder bruin. De 'Box' is een doos van metaal waarvan de bodem met een grasmat bekleed werd. Je kan er net niet in rechtstaan. Contactmicrofoons leveren de basis voor de 'klankband' van de actie die zich er afspeelt. Die klank wordt door Bart Maris verder bewerkt. Bezoekers kunnen de doos betreden met een helm met een camera op. Wat ze registreren binnen de doos wordt op de buitenwanden geprojecteerd. 'Box' bevat zo een heel scala interactieve momenten die tot doel hebben een dialoog uit te lokken tussen kunstenaar en toeschouwer.
Brice Leroux is helemaal niet uit op communicatie. Zijn werk is volledig in zichzelf verzonken door de trancerende herhaling van steeds dezelfde, beperkte reeksen motieven en handelingen. Leroux zoekt immers naar de essentie van wat het betekent om te bewegen op een podium, en is daarom wars van bijkomstigheden. 'Drum solo' is het eerste deel van 'Continuum', zijn eerste werk. Een doek tegen de achterwand van het podium vormt de 'fond' voor zijn figuur. Op de obsedante percussieritmes van Steve Reichs 'Drumming' wiegt hij heen en weer met zijn heupen. Meestal zwieren zijn knieën daarbij gelijktijdig van links naar rechts, een enkele keer wijken ze ook uit elkaar. Het zwaartepunt van de beweging verschuift ondertussen haast onmerkbaar van onder naar boven en weer terug, waardoor het nu eens de romp, dan weer vooral de heupen of soms de benen zijn die het sterkst meedeinen met de muziek. Heel zelden slechts komen ook zijn hoofd en zijn armen even in beweging. Maar steeds blijft Leroux onaangedaan voor zich uitkijken. Het enige wat lijkt te tellen is de interactie van de minimale beweging met de zeer subtiel verschuivende belichting en kleurvariaties van het achterdoek. Soms is de dans daardoor een zuiver schimmenspel, soms krijg je een heel scherp uitgelicht beeld, vol details, van de danser. Bij zijn eerste presentatie op Klapstuk was het nog niet helemaal duidelijk waar Leroux met deze oefening heen wilde.
'Gravitations', oorspronkelijk als duo uitgevoerd met David Hernandez, toont echter overduidelijk dat Leroux hier al een eerste proeve van een fundamenteel onderzoek presenteerde. In 'Gravitations' bewegen dansers zich in cirkels om elkaar heen met steeds dezelfde, haast volledig gelijkmatige stap. Het parcours van de dansers wordt steeds ingewikkelder, zonder dat hun kaarsrechte houding en gelijkmatige tred wijzigen. Of toch: hoe dichter ze bij elkaar komen, hoe meer ze ei zo na naar elkaar toe lijken te vallen. Die wederzijdse gravitatie wijzigt op de meest onverwachte momenten de baan die ze afleggen: plots lopen ze achteruit rond elkaar, of stoten ze elkaar, zonder enige aanraking, af. Maar steeds zonder enige zichtbare aandoening of wijziging in hun houding en tred, op minieme tempovariaties na. De klankband van Thierry de Mey versterkt nog het gevoel dat je kijkt naar twee hemellichamen die rond elkaar cirkelen in een onvoorspelbaar spel van aantrekking en afstoting. Een spel dat in zichzelf steeds gelijk blijft, hoewel dezelfde situatie zich nooit twee keer voordoet. Na een tijd verlies je je helemaal in de ingewikkelde wiskunde van deze twee bewegende lichamen. Het einde van de voorstelling komt in zicht als de lijnen op de grond helemaal uitgewist zijn door de voetstappen van de dansers en de klankband uitsterft, maar toch houdt ze principieel nooit op. Je verlaat de zaal wanneer je wil. Applaus is er niet bij. Leroux voert hier een minimum aan middelen op tot een maximum aan haast architectonische helderheid, en bereikt zo paradoxaal genoeg iets al een vorm van hypnose.
Pieter T'JONCK
Alle voorstellingen vinden plaats in de Gentse Minardschouwburg. Woensdag 16 april om 20u 'Drum (solo)' van Brice Leroux + '3/0' van David Hernandez. Op zaterdag 19 april kan je van 18u tot 22u gratis 'Box' van David Hernandez zien. Om 20u toont Brice Leroux zijn 'Gravitations'. Inlichtingen en reservering: 09/267.28.28 of www.vooruit.be
