Meer kunsten, meer vreugd
Om de bezoeker van het KunstenFESTIVALdesArts een houvast te geven, werd het programma netjes verdeeld in klassieke genres als 'muziektheater', 'theater', 'dans' en 'film. En dan is er nog een restcategorie: 'installaties/performances en expo'. In die categorie vind je allerlei hybride werken, die niet zelden een expliciete belangstelling aan de dag leggen voor allerlei aspecten van hedendaagse stedelijkheid. Het is wellicht geen toeval dat onder deze categorie twee kunstenaars vallen, de Montréalais Benoît Lachambre en het Franse duo Myriam Gourfink en Kasper T. Toeplitz, die van oorsprong uit de danswereld afkomstig zijn. De dans is immers al sinds jaren de plaats waar 'het' gebeurt voor artistieke kruisbestuivingen.
'Rare' van Gourfink en Toeplitz speelt zich af in één nacht, 3 mei, van 11 u 's avonds tot 5 uur 's ochtends in de ruimtes van BSBbis. In dit kunstencentrum heeft men al vaker voorstellingen gebracht die de gebruikelijke grenzen tussen publiek en performer opheffen en ook andere conventies, al was het maar het gebruikelijke aanvangsuur, negeren. Een sterke sensibiliteit voor hedendaagse condities van stedelijkheid is een ander stokpaardje van het centrum. Net die dingen staan ook in 'Rare' centraal. Gourfink zelf zegt dat het werk een cross-over zou moeten zijn van verschillende artistieke talen als poëzie, video, muziek en dans die het publiek ertoe aanzetten afstand te nemen van de notie tijd. De toeschouwer zou een noodzakelijk onderdeel moeten worden van de performance, het onderscheid met de uitvoerder valt weg. Hier ligt ook een band met het denken over stedelijkheid. Dat is vooral aanwezig in de teksten van François Bon, die op de muren geprojecteerd worden gedurende de performance. Maar ze is misschien vooral aanwezig in Gourfinks bijzondere kijk op dans, die weg wil van de klassieke dramaturgie om het lichaam te tonen als een veelkantig, abstract volume met bizarre omtrekken. En de stad blijft, tot nader order, de plaats waar een nieuwe beleving van lichamen het eerst aan de orde is.
In zijn werk streeft de choreograaf en danser Benoît Lachambre, die velen zich hier minstens herinneren van zijn bijdrage aan het allervroegste werk van Meg Stuart, steeds meer naar artistieke uitwisselingen met andere kunsten en kunstenaars. Hij richtte daarvoor de organisatie 'Par.b.l.eux' op, een woordspeling waarbij de Franse vloek ook de afkorting is van 'B(enoît) L(achambre) Par Eux'. '100 rencontres', dat gepresenteerd wordt op KunstenFESTIVALdesArts, is een 'évènement à géométrie variable qui se modifie au gré des lieux de performance et des rencontres possibles dans les villes où il est présenté'. Een hele mond vol om te zeggen dat Lachambre in het experimentele kunstenaarscentrum 'Les bains::connective' verschillende modules installeert waartussen de bezoeker zich vrijelijk kan bewegen. Het project heeft zo iets weg van een tentoonstelling, met dat verschil dat je in sommige gevallen ook deel kan nemen aan de activiteiten die de uitgenodigde kunstenaars op het getouw zetten. De opzet van deze 'Rencontres' beantwoordt aan Lachambres nood om in zijn werk de notie van representatie op het podium in vraag te stellen. Hij doet dit door de grenzen van de ruimte waarop die representatie plaats vindt, zo ver mogelijk op te heffen.
Vanuit de dans zijn die kunstenaars Martin Bélanger, Joe Hiscott, Sheila Ribeiro, Pierre Rubio, George Stamos en uiteraard Lachambre zelf. De bezoeker kan bijvoorbeeld de installatie 'maris-honnêtes' zien, waarin gigantische personages met elkaar aan de slag gaan of ronddolen in een woud van kleefbanden van Pierre Rubio. Daarnaast zijn er bijdragen van visuele kunstenaars als Jorge Leon Alvarez en Julie Andrée T en geluidskunstenaars David Kilburn en Laurent Maslé. De verlichting van het geheel is bedacht als een aparte artistieke bijdrage van Jean Jauvin.
Een geval apart op het festival is de Mexicaan Gustavo Artigas. Het werk van deze beeldend kunstenaar speelt zich meestal af buiten de grenzen van de museummuren. In specifieke stedelijke contexten organiseert hij manifestaties en performances, vaak met een expliciet politieke connotatie. Wat achteraf tentoongesteld wordt, is een registratie van deze interventies. Artigas werkt zo in de traditie van kunstenaars als Gordon Matta-Clark die het museum wilden verlaten voor de buitenwereld. Het werk van Artigas draait rond drie grote thema's. In een werk als 'The rules of the game' probeert hij vanuit een concrete proefopstelling na te gaan waar het spelen eindigt en de werkelijkheid begint. De keuze van de locatie is echter verre van onschuldig: hij laat Mexicaanse en Amerikaanse voetbal- en basketbalploegen tegen elkaar spelen net op de grens waar veel Mexicanen illegaal de grens met de VS trachten over te steken. Vraag is wie hier de regels van welk spel bepaalt, natuurlijk. In andere performances onderzoekt Artigas de plaats van risico in artistiek werk op een ludieke, haast absurde manier. Zijn vertrekpunt is de gedachte dat zijn werk veel kans loopt te mislukken, maar net daarom ook een groot succes kan worden. Wat hij demonstreert door een man op een motorfiets in de kortst mogelijke tijd door een museum te laten razen. Tenslotte analyseert hij in verschillende postkaartenprojecten ook allerlei vormen van politieke newspeak, zoals het discours over veiligheid en onveiligheid.
PTJ
'Rare'
staat op 3 mei, van 23u tot 05u in BSBbis in de Kazernestraat 37 in 1000 Brussel.
'100 rencontres Bruxelles'
van Benoît Lachambre en Par.b.l.eux staat op 3, 4, 5, 6 en 7 mei, telkens vanaf 20 u in 'Les Bains::Connective' in de Berthelotstraat 34, 1190 Brussel.
Gustavo Artigas
stelt tentoon van 3 tot 24 mei, telkens van 14 tot 18u in 'Kanal 20' aan de Barthelémylaan 20, 1000 Brussel. Daarnaast organiseert Artigas ergens in Brussel, op een dag in mei, een evenement. Of de weerslag daarvan in de tentoonstelling verschijnt, is niet bekend.
