Vrij als de tijd
Al sinds jaren wordt het dansseizoen geopend met het kleine internationale 'Bellone Brigittines' Festival in de Brigittinenkapel aan de rand van de Marollen. Dit jaar met de leuze 'Vrij als de tijd'. Het festival blinkt uit door zijn eigenzinnige keuze van voorstellingen met een vaak ongewone, exuberante of zelfs buitenissige beeldentaal. Het programma is daardoor vaak nogal ongelijk van kwaliteit: naast echte pareltjes vind je er ook vaak gratuite beeldexcessen en soms ook al eens ronduit ouderwets theater. Het festival ontleent zijn naam aan de oude, uitgebrande kapel van het voormalige Brigittinenklooster die nu wat verweesd geprangd staat tussen de Noord-Zuid-verbinding, een sociaal bouwblok uit de jaren 60 en de uitlopers van de Marollen. Die kapel wordt binnenkort verbouwd tot een volwaardige theaterzaal. Voor het eerst wijkt het festival dit jaar uit naar een tweede locatie, de 'Studio L'Envers' in de vlakbij gelegen Huidevettersstraat 87. Het volledige programma kan u lezen op de website maar een aantal voorstellingen springen alvast in het oog.
Choreograaf Mauro Paccagnella, die samen met danser Alessandro Bernardeschi het gezelschap 'Woosh'ing Mach'ine' vormt, presenteert hier 'Babylonia Kiss'. De voorstelling is het eindresultaat van hun 'Dog-Tricks'-project, waaraan ze werkten in de 'Raffinerie', het vroegere 'Plan K', dat nu de werkruimte is van 'Charleroi/Danses'. 'Babylonia' staat hier voor een droomwereld, een hiernamaals voor vergeten actrices uit de gloriedagen van de stomme film. Dit paradijs ligt in puin, zodat de actrices gedwongen zijn om eeuwig te blijven rondzwerven, gekweld door waandenkbeelden en onvervulde verlangens. Paccagnella en Bernardeschi nemen hier de identiteit van deze diva's op drift aan (woensdag 27 in 'Studio L'Envers' om 21 u).
De Canadees Denis Marleau en zijn gezelschap 'Ubu' tappen uit een heel ander vaatje. Hij bewerkte 'Les aveugles' van Maurice Maeterlinck tot een technologische fantasmagorie. Het verhaal gaat over blinde mannen en vrouwen die na een wandeling door het bos ingedommeld zijn. Wanneer ze wakker worden, blijkt hun gids verdwenen. Terwijl ze wachten op zijn terugkeer praten ze met elkaar om de stilte en de angst te verdrijven. Maar de gids komt niet meer terug_ . Met maskers en videobeelden geeft Marleau gestalte aan deze personages die, zoals het een symbolistisch verhaal past, een metafoor zijn voor de in het duister tastende mens (in de kapel, van vrijdag 29 tot en met zondag 31 augustus, telkens om 20 en 22 u. De voorstelling duurt 45 minuten).
Ook 'Katafalk' van Nicole Mossoux en Patrick Bonté maakt voluit gebruik van de theatrale mogelijkheden van hedendaagse technologie. De voorstelling speelt met de verwarring die kan ontstaan tussen het reële lichaam en beelden die erop geprojecteerd worden. Je ziet Greet de Meurisse liggen op een katafalk, terwijl beelden over haar heen geprojecteerd worden. De voorstelling roept het beeld op van de dood en stelt de vraag naar de scheiding tussen lichaam en ziel. Het is een thema dat als een rode draad door het werk van Nicole Mossoux en Patrick Bonté loopt, maar hier voor het eerst op een quasi-filmische manier gerealiseerd werd. De voorstelling is opgebouwd in een 'loop' zodat de kijker vrij binnen en buiten kan gaan (in de kapel, maandag 1 en dinsdag 2 september, van 19 tot 21 u).
De mooiste voorstelling deze week is echter ongetwijfeld 'Lijfstof' van Charlotte vanden Eynde en Ugo Dehaes. Het was Vanden Eyndes eerste voorstelling na 'Benenbreken', 'Vrouwenvouwen' en 'Zij ogen', werken die ze maakte terwijl ze nog studeerde aan PARTS. Daar leerde ze Ugo Dehaes kennen als een choreograaf wiens verbeeldingswereld veel verwantschap vertoonde met de hare. De voorstelling opent met een pikzwart podium dat overspoeld wordt door een luide ruis. Dat is geen toeval. De voorstelling gaat, in overdrachtelijke zin, over de ruis die het lichaam en de dingen veroorzaken. Eens je het lichaam op zich, en dus niet in zijn dienende rol van drager voor onze gedachten en handelingen, beschouwt, blijkt het een bevreemdend ding. We controleren het niet helemaal, het kan onkenbaar en vreemd worden, en het schijnt eigen lusten en verzuchtingen op te roepen. Het stuk exploreert dit 'eigen leven' van het lichaam. Zo zie je de twee dansers nu eens als rozige klompen vlees gepropt in een kartonnen doos, dan weer als springerige poppetjes, gemaakt van restjes wol. In het eindbeeld wordt de actie helemaal overstemd door het gehuppel van speelgoeddiertjes. Soms wordt de voorstelling zonder meer 'unheimlich'. In de tweede scène bijvoorbeeld hangt het lichaam van Ugo Dehaes tussen twee houten kasten. Enkel zijn borstkas is belicht, de rest van het lichaam versmelt door zwarte stof met de kasten. Zo lijkt hij wel een ribstuk dat klaar hangt om gevild te worden, ware het niet dat deze homp vlees, nerveus en trillend van de krachtinspanning, op en neer beweegt. Vanden Eynde gaat achter Dehaes staan en manipuleert op een naïef-kinderlijke manier dit ding, als een speeltje waarvan de mogelijkheden onderzocht worden. Touwtjes die ze spant striemen de huid bijvoorbeeld. Of, heel intrigerend, fopspenen die ze onder de ribbenkast plakt, geven dit lichaam plots het uitzicht van de onderbuik van een zeug. Het idee dat al deze scènes doortrekt is steeds weer dat lichamen verdingelijken of hun gewone betekenis verliezen. Vrouwenlijk en mannenlijk beginnen bijvoorbeeld door elkaar te lopen. Het lichaam wordt gemanipuleerd als een ding en omgekeerd. En de dingen overtroeven en overmeesteren soms het lichaam. Zelfs in scènes waarin je het gezicht van de dansers ziet blijft dat zo. De wijze waarop de dingen rond deze lichamen dan evenveel belang krijgen als die lichamen zelf, berooft hen in zekere zin van hun uniciteit. Wat overblijft is steeds bevreemding (maandag 1, dinsdag 2 en donderdag 4 september, telkens om 21 u in 'Studio L'Envers')
Het festival 'Vrij als de tijd -Bellone-Brigittines' loopt tot 6 september. Reserveren gebeurt per telefoon: 02/506.43.00. Meer inlichtingen: www.brigittines.be .
Samenstelling: Pieter T'JONCK
