Vele gezichten van dans: ANALYSE | Kaaitheater brengt hele maand dans en performance
Vele gezichten van dans
ANALYSE | Kaaitheater brengt hele maand dans en performance
(tijd) - Het Brusselse Kaaitheater brengt deze maand oktober een lange reeks dans en performance. Die bevestigt de unieke plek van het huis als Europees trefpunt voor theaterexperiment van hoge kwaliteit. Dat bleek afgelopen week zowel uit 'The Quiet Dance' van Jonathan Burrows en Matteo Fargion als uit 'Chunking' van Grace Ellen Barkey met de Needcompany.
Grace Ellen Barkey is lid van Jan Lauwers' Needcompany maar maakt al sinds 1992 ook eigen werk. Met 'Few Things' en '(And)' vond ze onmiskenbaar een eigen toon. In deze stukken vertrok ze van 'De Wonderbaarlijke Mandarijn' van Bartok en 'Turandot' van Puccini om uit te komen bij chaotische, haast kolderachtige dansspektakels met een grote dosis punkenergie. Barkey haalde de rauwe emotie boven die verborgen ligt achter het gepolijste oppervlak van deze bekende verhalen. Met vaak onthutsend directe beelden als resultaat.
Ook 'Chunking' blinkt uit in ontregelende beelden, al haalde Barkey de mosterd deze keer niet bij de opera maar bij 'Quatuor à cordes #3' van Giacinto Scelsi en 'Kill your idols' van punkband Sonic Youth. Beeldende kunst, en dan vooral het werk van de Amerikaanse kunstenaar Mike Kelley, is een andere bron. Het podiumbeeld van Lot Lemm en Barkey is bijvoorbeeld samengesteld uit grote kunststofpanelen, bekleed met behang van bedenkelijke smaak. Ze vormen een bewegend doolhof van industrieel vervaardigde troep. Net dat soort troep vormt ook de achtergrond voor Kellys provocerende werk dat de leugenachtigheid, perversies en gewelddadigheid van de Amerikaanse samenleving te kijk wil zetten. Een openlijker verwijzing naar Kelly zijn de grof gebreide kostuums waarin de vijf performers in het laatste deel van de voorstelling rondhossen. Ze lijken dan sprekend op de kinderpoppen van Kelly, die daarmee het zoetsappige sprookje van een gelukkige jeugd onderuit haalt.
Wat je in deze voorstelling ongemakkelijk stemt, is dat jofel circus en erotisch-pornografisch rariteitenkabinet naast elkaar schijnen te staan. De acteurs weten perfect hoe ze het publiek kunnen bespelen en amuseren, maar tegelijk 'vergeten' ze hun obsceniteiten te verbergen of aannemelijk te verpakken. Alsof ze hun (on-)lusten onwillekeurig tonen. Op het einde van het stuk gooien ze zelfs, verkleed als poppen, het decor aan stukken. Dat geeft de laatste 'komische' wending van het stuk een vreemde bijsmaak. De poppen komen samen poseren. Dat is een hoogst dubbelzinnig beeld. Je leest er natuurlijk kinderlijke onschuld in, maar door wat voorafging proef je ook bizarre verlangens.
'The Quiet Dance' van Burrows en Fargion werd gepresenteerd in de reeks 'Shortcuts', die nieuw, vaak kleiner of experimenteel werk toont dat zich in de loop van het jaar aandient. Ook deze choreografie slaat bij aanvang een licht-komische toon aan, om slechts gaandeweg zijn complexiteit te ontvouwen. Burrows en Fargion komen gelijk op. Terwijl Fargion een lange, dalende a-klank uitstoot, stapt Burrows met breed uitzwaaiende benen en armen vooruit. Bij elke stap krimpt hij wat. Op het einde, bijna gehurkt, rukt hij zijn uitzwaaiende arm tot voor zijn borst, komt fluks overeind en draait zich met schuifelende pasjes om naar zijn partner. Een tweede figuur wisselt dan de eerste af: alsof ze een geanimeerd gesprek voeren gesticuleren beide mannen druk maar erg precies met hun armen tegenover elkaar. Hun lichaam blijft echter stokstijf overeind. Het versterkt nog de indruk van twee houten klazen die werktuigelijk een onelegant ballet opvoeren. Dat neemt niet weg er een ongewone complexiteit ontstaat als de twee basisfiguren elkaar afwisselen en overlappen. Ondanks de schijn van het tegendeel vraagt dit een intense onderlinge afstemming tussen de dansers. Dat maakt de virtuositeit uit: terwijl de basisfiguren alles overhoop gooien, ontplooien ritmiek en samenspel zich met extreme precisie en raffinement. Vanavond gaat het dansfeest verder. In de performance van Mikko Hyninnen spelen de Kaaitheaterstudio's zelf de hoofdrol: Hyninnen vormt het gebouw om tot een 'ballet mécanique' met belichting, geluid en een rookmachine.
Pieter T'JONCK
Inlichtingen: 02/201.59.59 of www.kaaitheater.be
