De blik, steeds weer de blik
Op het terrein van dans en performance moet je met een vergrootglas naar verschillen tussen Vlaamse en Franstalige theatermakers zoeken en/of platitudes van de eerste orde bovenhalen (genre Franstaligen zijn meer met taal en minder met beeld begaan). Maar, gesteld dat het klopt, wat bewijst zoiets nog als de cast van een stuk internationaal is en er drie talen gesproken worden?
De theatersolo Jane van Jeanne Dandoy heeft, uit de aard van de zaak, geen internationale cast en is niet meertalig. Het stuk heeft wel de experimentele vorm van een peepshow voor één toeschouwer en bevraagt zo diens blik. Die bevraging is de laatste jaren internationaal, niet enkel in Vlaanderen of Wallonië, een centraal thema van theatermakers.
Die vraag is ook bij Souparts In the wind of time impliciet aanwezig. De vraag is dus niet: is dit Vlaams of Frans, maar wel: komt die vraagstelling aan bij de kijker? Dat schijnt pas te lukken als de theatermaker, figuurlijk althans, de voyeurist in ons bij zijn kruis grijpt...
Erotische spanning
In the wind of time opent met een bekende scène. Een flashy filmregisseur belooft antwoorden op al onze vragen maar heeft daarvoor slechts een kwartier tijd.
Vier dansers werken die scène uit tot een choreografisch pareltje. Hun bewegingen worden kalligrafische representaties van het listige steekspel tussen de regisseur en zijn ondervragers. Daarbij ontstaat een onbestemde erotische spanning met een Italiaanse journaliste.
De mooie choreografie cultiveert voorlopigheid en onbeslistheid. Alles is voorwendsel, prétexte, voor iets wat enkel gesuggereerd kan worden. Dat doet Soupart met poëtische ontboezemingen in gebroken Engels (geen Frans dus). Ze doet dat echter vooral met filmbeelden van de dansers. Die bijna stilstaande beelden vormen een contrapunt voor de podiumactie. Maar Soupart blijft net iets te veel in de mooie beelden en de mistige gevoelens hangen.
Dat geldt allerminst voor Jane, de 'peepshow' van Dandoy. Afhankelijk van het bedrag dat je betaalt, kun je bij Jane seances als 'passie', 'het reusachtige lid' of 'Jane' meemaken. Je krijgt (uiteraard) géén echte peepshow, wel een toneeltje. Dandoy speelt de rol van een peepshowactrice die uit haar rol valt. Ongevraagd vertelt ze hoe ze in dit luizenbaantje belandde.
Uit het lood
Tot daar is Jane een voorspelbare demonstratie van de ellende die schuilt achter pornografie. Toch eindigt de seance hoogst confronterend. Jane tuurt plots door de spiegel en vraagt nadrukkelijk om echt naar haar te kijken. Want dat is wat ze wil, dat iemand haar koestert met zijn blik. Die ontboezeming, hoe onwaarschijnlijk ook, slaat je uit je lood, zo sterk is de macht van de illusie én de macht van de blik.
Pieter T'Jonck
n In In the wind of time grijpt theatermaker Soupart de voyeurist in ons bij het kruis.
