Kunnen beelden helpen om de werkelijkheid te begrijpen of beelden ze die enkel uit, zonder ons wijzer te maken? Twee kunstenaars op de KFDA geven een tegengesteld antwoord. Kris Verdoncks Still I & III, een installatie op de Kunstberg, onthult waar de kale monumentaliteit van deze plek voor staat. Point Blank, een stuk van Edit Kaldor, suggereert dat zelfs honderdduizenden foto's ons niet wijzer maken zolang we zelf geen idee hebben van wat we willen aanvangen met ons leven.
Kris Verdonck bedacht Still I & III voor La Notte Bianca in Rome. Hij de EUR-wijk, ooit het decor van Fellini's La dolce vita, toegewezen als acteiterrein. Mussolini wilde met deze wijk de kracht van het fascistische Italië uitdragen. Het complex is daarom niet alleen opgevat in een uitgepuurde, of liever afgekloven, versie van de vormentaal van de klassieke bouwkunst, maar wil die qua schaal, afmetingen en rigoureuze orde ook overtreffen. Het resultaat is een zielloos, vervreemdend betonlandschap. Alles staat hier in het teken van de abstractie van een perfecte maatschappelijke orde. De mens is hier slechts een onbetekend detail.
De ingreep van Verdonck was verbluffend simpel. Op de gebrouwen projecteerde hij twee kolossaal uitvergrote beelden van een naakte, corpulente man en vrouw. Ze zitten ruggelings opgesloten in een kist, met nauwelijks beweegruimte. Soms neuriën ze een melodie van Wagner, soms zwijgen ze in diepe wanhoop. Af en toe zie je hoe ze met handen en benen de wanden van de kist proberen weg te drukken. Het is een merkwaardig beeld. Op het eerste gezicht is de boodschap duidelijk: het fascisme drukt op mensen, perkt hen in. Maar tegelijk lijken ze, door hun robuuste verschijning en hun zang ook te 'passen' binnen de fascistische esthetiek. Dat doet je twee keer nadenken. Een regime onderdrukt mensen niet zomaar. Die mensen zijn er ook zelf de belichaming, de drager van.
Op de Kunstberg staat de installatie perfect: dit onding, al bij zijn bouw op het einde van de jaren vijftig een icoon van afstands, autoritair academisme, wordt hier goed in zijn blootje gezet.
In Point Blanc vertelt een jonge vrouw (Nada Gambier) dat ze na haar schooltijd niet wist wat ze met haar leven zou aanvangen. Om geen verkeerde keuze te maken wilde ze de wereld verkennen met haar fototoestel in de hoop een goed voorbeeld te vinden. Honderdduizenden foto's neemt ze. In een conference legt ze uit hoe ze orde probeert te scheppen in al die beelden, om zo de keuze voor een leven met of zonder partner, met dit of dat beroep, in deze of gene stad te kunnen maken.
Veel zoden zet dat niet aan de dijk. De foto's blijken nooit voldoende ondubbelzinnige informatie te geven om tot een definitieve keuze te komen. Het meisje beseft ook dat absolute zekerheid een illusie is. Ze stelt vast dat veel vaker dan een afgewogen keuze het toeval iemands levensloop bepaalt. Ze weet heel goed dat je het leven enkel al doende, en dus niet op voorhand, kunt uitstippelen en dat je bij belangrijke beslissingen maar beter op je intuïtie dan op omslachtige redeneringen vertrouwt. Maar dat betekent dat je de zekerheid van het uitstel moet loslaten, en dat wil ze niet. Dat is het drama van Point Blank. Zolang het meisje zich niet in de werkelijkheid engageert, maar enkel vanop afstand foto's blijft nemen, zal die werkelijkheid haar nooit iets kunnen vertellen en zal ze nooit iets doen. Ook niet leven. Een eeuwige Point Blanc.
