Date 2007-05-24

Publication De Morgen

Performance(s) Keeping Still – part 1

Artist(s) De Keersmaeker, Anne Teresa

Company / Organization

Keywords

Kwetsbare onverzettelijkheid

Bij samenwerkingen tussen choreografen en beeldende kunstenaars blijft de rol van kunstenaars vaak bepekrt tot die van decorbouwer. Zelden werpen hun bijdragen een ieuw licht op de choreografie. Dat is wel het geval – en dan nog letterlijk – in Keeping Still – part 1, een project van Anne Teresa De Keersmaeker en Ann Veronica Janssens.

Janssens maakt geen kunstobjecten in de gewone zin van het woord. Haar werk is eerder op leegte en afwezigheid van objecten gebaseerd. In haar ruimtelijke installaties speelt licht een belangrijke rol als middel om de kwaliteit van een ruimte of een bepaalde stemming tastbaar te maken. Ze maakt dat licht zelf ook vaan tastbaar door de ruimte met mist te vullen. Dat deed ze nu ook in de Rosas Performancespace.

Als je binnenkomt, word je meteen getroffen door de enorme dimensies van die ruimte. Die bleef immers helemaal leeg, om wat banken voor de toeschouwers na. Het dunne laagje klei op de grond doet stof opwaaien als de toeschouwers binnenkomen en vermengt zich met de mist. Het decor van het komende stuk lijkt zo op een verlaten aarde, een woestijn.

Dan deemstert het licht weg, op één lichtpuntje in de verte na. De Keersmaeker en dramaturg Robert Steijn dolen rond in deze ruimte. Je hoort ze meer dan je ze ziet. Een kinderstem klinkt op en vertelt hoe mooi ze het leven vindt. De mist, het duister en de kinderstem, het is een bijna letterlijk citaat van een werk dan Janssens voor de Biënnale van Venetië maakte. Het is ook een teken van leven, van hoop in de desolate ruimte. Net zoals, even later, de schuchtere zang van De Keersmaeker, een fragment uit 'Das lied von der Erde' van Gustav Mahler.

Een felle lichtbundel doorsnijdt plots het duister. Het licht vormt door de mist een tastbaar vlak, als een enorm membraan dat in de ruimte opgespannen wordt. De Keersmaeker en Steijn bewegen zich langs de rand van dat vlak. Als ze het aanraken lijkt het te vervormen en te bewegen, alsof ruimte en licht plots solide objecten worden. Het lichtvlak scheidt hen lange tijd van elkaar, tot de Keersmaeker tegen Steijns borst valt. Die innigheid duurt echter niet lang. Ze slaat om in een worsteling en wordt dan weer een handreiking. Maar dan verdwijnt Steijn en blijft De Keersmaeker alleen achter.

Nu worden de gordijnen weggeschoven. Door een lang raam in de zijwand van de hall valt het buitenlicht binnen. De Keersmaeker loopt heen en weer, maakt plotse bewegingen, alsof ze haar gedachten en gevoelens in de ruimte uitschetst. Dan zingt ze weer. Ze laat ook een opname van het Mahlerlied horen. Je hoort ook hoe een kind, haar eigen dochter, The Earth Charter voorleest, terwijl moeder geduldig haar uitspraak corrigeert. Dan komt de mist weer opzitten. Ze verdwijnt pas als ramen en deuren opengegooid worden.

Dit lang uitgesponnen tweede deel koppelt de artistieke act op een suggestieve manier aan een hartenkreet: we moeten zorg dragen voor elkaar en voor de aarde. Het is een kwetsbaar moment, met een zweem van pathetiek. Tegelijk spreekt hieruit de durf om moederziel alleen de enorme leegte te trotseren, een grote onverzettelijkheid. De Keersmaeker wil en kan niet zwijgen, ook al is zij maar een mens.

Keeping Still – part 1, tot en met zaterdag, om 20 en 22.30 uur.