Date 2007-06-12

Publication De Morgen

Performance(s) Materia and potentiality

Artist(s) Segarra, Llopis

Company / Organization

Keywords

Fantoompijn

In de twintigste eeuw maakte in de beeldende kunst de gedachte opgang dat een schilderij 'op zich' iets kan betekenen, ook als het niets afbeeldt. De dans kende een analoge gedachte: bewegingen zijn op zich expressief, ook zonder verhaal. Het werk van Merce Cunningham is gebaseerd op die vooronderstelling. Die wordt bij elke voorstelling herhaald. De vraag is of dat soort dans zou 'werken' zonder die 'bijsluiter'. Kunnen we abstracte dans smaken als er om het even wat schijnt te gebeuren? Of ervaren we dat als absurd? Die vraag is aan de orde in Materia and potentiality van de Spaanse choreograaf Llopis Segarra, in Victoria Gent.

Bij aanvang zitten vier dansers, Segarra en drie vrouwen, zwijgend op vier stoelen, rug naar het publiek. Zoals ze de lege ruimte voor hen aanschouwen lijkt het alsof ze zelf ook publiek zijn, en wachten op wat komen gaat. In zekere zin is dat ook zo, besef je op het eind. Ook zij weten niet precies hoe het stuk zal verlopen. Als kijker kun je er echter geen touw aan vastknopen. Plots staat Llopis Segarra op en loopt de zaal uit. Een danseres volgt. Een derde veert op, maakt wijdbeense sprongen, als een kind dat iets onzinnig moeilijk wil proberen. De vierde blijft halstarrig zitten, ook als de anderen door elkaar eenzelfde sorrt bizarre oefeningen houden. Van enige emotie geen spoor. Enkel diepe ernst tekent hun gezicht.

Al snel ga je op zoek naar een ordenenend principe. Dat de vierde danseres niets doet, is de enige constante. Maar ook die zekerheid wordt onderuit gehaald als ook zij naar de muur holt en weer naar haal stoel terugkeert. Even hoop je dat ze zich tot die actie zal beperken, zodat je theorie toch enigszins stand houdt. Maar even later ontwikkelen de vier een ingewikkelde figuur van kruisende lijnen en gooien met hun stoelen. Waarom zou deze absurde actie voor ons van belang zijn? Dit stuk saboteert elke logica, elke keten van oorzaak en gevolg. Er is echt 'niets' te zien, behalve de concrete dingen die gebeuren. Die vallen op oneindig veel manieren te verklaren, maar geen enkele verklaring houdt ooit helemaal steek. De frustratie daarover confronteert je met onze westerse neiging om overal een betekenis achter te zoeken. Hier lijden we onder fantoompijn: de betekenis werd immers geamputeerd. En zie, zonder gaat ook. Het levert zelfs een bevrijdende schaterlach op.