Kris Verdonck
In mijn stukken gaan performers in de clinch met problemen, in dit geval: rampen
Wie? Fotograaf, kunstenaar, webdesigner, geboren in 1972
In het nieuws? Voor het Kunstenfestival maakte Verdonck de voorstelling End, een carrousel van allerlei rampen.
'De onwaarschijnlijkste verhalen
blijken vaak wel waar te zijn'
BRUSSEL l Kris Verdonck maakte naam met installaties die zowat het midden houden tussen theater en beeldende kunst. Op het Kunstenfestivaldesarts (KFDA) maakt hij met End de overstap naar het grote toneelpodium. 'Dat was voor mij oké als het dicht bij mijn eigen praktijk bleef'. End kreeg dan ook de vorm van een carrousel van tien installaties.
Door Pieter 'T Jonck
In zijn installaties meet Verdonck zijn performers vaak een technologische prothese aan die de performers in een toestand van totale afhankelijkheid brengt. Met die prothese moeten ze zich uit de slag trekken voor een of andere taak. Als het tegenzit zindert hun paniek door tot in de zaal. Het is een mooi beeld voor de schrik, de angst voor catastrofen, die in een hoogtechnologische samenleving steeds op de loer ligt. Iedereen hangt immers van elkaar en van gesofisticeerde technologie af om te overleven, maar zo goed als niemand heeft de zaak echt onder controle. Ook in End is paniek, op wereldschaal dan nog, het thema.
Verdonck ging niet over één nacht ijs. Samen met dramaturge Marianne Van Kerckhoven bereidde hij End drie jaar intensief voor. In zijn vorige werk, I/II/III/IV, testte hij ook al eens uit of zijn installaties de overstap naar het grote toneel aankunnen. Hij hing één, twee, drie en tenslotte vier danseressen op aan een grote stang die achter het podium omhoog en omlaag gehesen kon worden. Met behulp daarvan maakten de danseressen soms fabelachtige sprongen, al speelde het tuig hen ook al eens lelijk parten. Performers als marionetten die weerwerk bieden aan de techniek, het is nog zo'n fascinatie van Verdonck.
Ergste rampen van laatste 150 jaar
Al stond I/II/III/IV dan op een toneelpodium, het was nog altijd eerder een installatie dan een choreografie. Van een klassieke spanningsopbouw was bijvoorbeeld geen sprake: dezelfde dans werd gewoon vier keer uitgevoerd. Maar de strijd tussen mens en machine had wel een grote dramatische impact. Ook End is geen klassiek stuk, al komt er dan tekst, heel veel tekst aan te pas. "End kun je omschrijven als de optelsom van tien installaties", zegt Verdonck. "Bij zes ervan zijn performers betrokken. Die installaties hangen op aan een soort carrousel. Zo blijven ze rondjes draaien voor en achter het podium."
Een van de installaties heeft een bijzondere rol. Ze fungeert als decor. Het is een video van een wolkenlucht van Anouk De Clercq. Een performer brengt die beelden in beweging door aan een spoel te draaien. Hoe goed hij dat doet bepaalt hoe regelmatig het beeld verloopt. Het bindteken tussen al deze installaties is de berichtgeving over grote rampen die de wereld teisteren.
"In mijn stukken worden performers altijd met echte problemen en acties geconfronteerd. Die confrontatie met het echte wou ik ook in de tekst weerspiegeld zien. Vandaar: rampen", gaat hij verder. "We horen over rampen via allerlei nieuwskanalen. Op de waarheid van die berichten valt soms nauwelijks peil te trekken. Maar de meest onwaarschijnlijke verhalen blijken vaak wel waar. Wie had bijvoorbeeld ooit gedacht dat de opwarming van de aarde zo dichtbij was dat nu al eilanden onder de zeespiegel aan het verdwijnen zijn?
"De tekst bestaat uit een opsomming van de ergste rampen uit de laatste 150 jaar die we via internet of andere media op het spoor konden komen. Genocides allerhande, de bom op Hiroshima... De lijst is eindeloos. De media overspoelen je met onheilsberichten. Aan die ellenlange lijst hebben we dan enkele bestaande teksten toegevoegd, onder andere van Alexander Kluge en dichters als Curzio Malaparte en Lord Byron. Om er toch een beetje poëzie in te brengen."
Een acteur - en dan nog niet de minste: Johan Leysen - 'speelt' deze tekst echt. Verdonck voert hem op een bijzondere manier ten tonele. Zijn personage is de boodschapper of de waarzegger, twee typische figuren uit het klassieke drama. Ze duiken altijd op als grote rampen gemeld of voorspeld moeten worden. Hier zit hij opgesloten in een glazen kast. Of het een tentoonstellingskast of een vertalerscabine betreft blijft in het midden. Zeker is wel dat deze bode niet kan ophouden met praten. Zijn hoofd lijkt zo volgestouwd met weetjes dat hij de feiten blijft uitbraken, en daardoor soms onverstaanbaar wordt. Zo gaat het stuk niet alleen over catastrofes, maar ook over het rampzalige effect van een te grote blootstelling aan de media.
End speelt van 9 tot en met 13 mei in Het Kaaitheater, www.kfda.be
n Verdonck probeert naar het podium te vertalen wat het met mensen doet als je constant met catastrofen en genocides wordt geconfrontreerd. 'De media overspoelen je werkelijk met onheilstijdingen.'
