Archives du Théâtre 140

Het Laatste Nieuws

16-10-1967

Antigone der verschrikking

Het Living Theatre speelt te Brussel

DE komst van het Living Theatre van New York is telkens een gebeurtenis, die ons traditionalistisch toneelseizoen even doet daveren en het dan achterlaat, wat vaal en bloedloos. De sedert vijftien jaar in Europa rondzwervende groep van Julian Beck en Judith Malina leeft bestendig in een creatief klimaat, nieuwe uitdrukkingsvormen zoekend, nieuwe technieken beproevend, het acteren uitbreidend tot het bespelen van het lichaam. De invloeden uit verschillende horizonten worden geassimileerd in dienst van het betoog, zodat men bij het aanschouwen van een opvoering pas in de tweede graad vaststelt dat deze en gene beweging uit het Chinese en Japanse toneel werd overgenomen, een andere groepsactie aan xylographie uit de middeleeuwen herinnert, of plots een parodie op het Amerikaanse militarisme gestalte heeft gekregen, overgeplaatst uit de dagelijkse realiteit.

Wie niet afgeschrikt wordt door een zekere onrust maar integendeel geboeid door het hardnekkig zoeken naar een meer gespannen expressie moet naar het Living Theatre gaan kijken. Nadat het vorige jaren reeds « Mysteries », « The Brig », « Frankenstein » te Brussel had gespeeld, is het deze week opnieuw in het Théâtre 140, Plaskylaan, met « Antigone ».

Het luidt, dat het de « Antigone » van Bertolt Brecht is. Mogelijk is dat zo. Het tekstdeel is evenwel te beperkt en zo sterk vervormd door stemeffecten, dat het opgeslorpt wordt door de actie.

Wanneer de bezoekers de schouwburg betreden staan daar reeds de acteurs. Geluiden stijgen op uit de lichamen die gaan liggen en dan weer rechtkomen, gefluister, gesis, uitroepen, weeklachten, gezangen. Het zal nadien opvallen, dat tijdens de gehele, zonder onderbreking gaande voorstelling, allerhande menselijke geluiden blijven ontstaan, een irreële muziek van hoop en vrees van mysteriek en erotisme, van hemel en hel. Dit geluidsdecor, het enige decor van de voorstelling, is wel nieuw in de creatie van het Living Theatre.

Het visuele element blijft het sterkst, ook in « Antigone », met tonelen van geweld, wreedheid, vrees (hoe magnifiek werd de onrust van de bevolking weergegeven). Niemand ontkomt eraan wanneer men de waarde der daden meet aan hun gevolgen. Dat is de « Antigone » van Julian Beek en Judith Malina.

R.A.