Archives du Théâtre 140

De Nieuwe Gids

15-12-1969

POLITIE IN DE BEURSSCHOUWBURG

NA CREATIE VAN « DE NONNEN » (« STUDIO » AMSTERDAM) CONTESTATIE DIE NIETS MET HET STUK HAD TE MAKEN

Zijn de h. Julian Beck en zijn naaktlopers van het beruchte "Living Theatre" er tijdens de afgelopen week niet in geslaagd de Schaarbeekse politie op stang te jagen in het tijdens de voorstelling (?) van „Paradise Now", dan moeten we toegeven dat de mensen van de Werkgemeenschap van de Beursschouwburg en een 20-tal belhamels uit Nederland het handiger hebben ingepikt.

Het kan op zichzelf al verdacht lijken dat een groep uit Amsterdam, die zich „De Tomaat" noemt, telefonisch een ruim aantal plaatsen liet reserveren. terwijl Studio het stuk van de Cubaanse auteur Eduardo Manet toch volgende week in de zaal "De Brakke Grond" te Amsterdam zelf speelt.

Daarbij heeft de groep de reputatie steeds de zogenaamde „haantjes vooruit" te leveren wanneer er heibel moet worden gemaakt.

Er hing dan ook wel wat elektriciteit in de lucht reeds voor de voorstelling en opvallend was het daarbij dat de "normale" vooraanstaanden bij zulke gelegenheden verstek lieten gaan. Bij de ingang werden pamfletten uitgedeeld, waarvan we de tekst reeds kenden en er was een tamelijk infantiele tekening aan toegevoegd die "de gang van zaken" in het theaterbeleid moest verbeelden. De voorstelling verliep evenwel heel gewoon, er werd normaal geapplaudisseerd en er werd tijdens de pauze rustig een biertje of een kopje koffie genuttigd.

Er was veel jeugd opgekomen en relatief waren er weinig ouderen, ook weinig "officiële", maar, vreemd genoeg, nogal veel Amsterdammers, die dus speciaal naar Brussel waren gekomen. Tijdens de pauze werd door deze jongelieden een soort van "sit-in" gehouden in het foyer, een nieuwmodische blijk van ongenoegen.

Maar waaneer, na het vrij korte stuk — om tien uur was de zaak bekeken — de acteurs de zaal hadden gegroet, toen begon pas de pret. Een jonge vrouw — beweerd wordt dat het een actrice was, maar we kennen haar niet bij name — sprong op de scène en las van een papiertje een korte tekst voor, die hierop neerkwam: "De werkgemeenschap dankt u voor uw aanwezigheid. De overheid zet deze werkgemeenschap aan de deur". Deze zin werd rechts en links door de leden van de werkgemeenschap van de Beursschouwburg herhaald. Achterin de zaal stond directeur Dries Wieme te glunderen in zijn baard. De leden van de raad van beheer bleken plotseling spoorloos.

Alleen de h. Albert Peerenboom zagen we nog tussen de opgeruide menigte. Maar toen bleek dat de politie verwittigd was geworden, steeg de woede en ook de verwarring ten top.

De politie trad nogal hardhandig op en stopte zonder veel omhaal iedereen die ze in de kraag kon vatten, in de politiewagens. Er werden vuisten gebald en er werd "Gestapo" geroepen en de "overheid" moest het weer ontgelden. We zagen ook de h. Dré Poppe in een politiewagen verdwijnen, maar hij deed het reisje naar het politiebureau waarschijnlijk om de gemoederen te bedaren en om aan de politie duidelijk te maken dat er in feite niets aan de hand was.

Het was wel opvallend dat er zulk groot aantal jonge vrouwen werd opgepikt. Van mishandeling of ruwe handtastelijkheden is ons niets bekend.

De Brusselse avondwandelaar stond wat verbouwereerd te kijken, niettegenstaande het „allez circuler, doorlopen alstublieft" van de politie-officier. Zijn commentaar: "Sans doute des histoires avec les questions linguistiques au parlement".

Heel de zaak rondom het verdwijnen van de Werkgemeenschap, waar ten slotte ook directeur Dries Wieme bij betrokken is, lijkt ons wat opgeblazen, en blijft ten slotte een zaak van inwendige orde. De raad van beheer blijkt een beslissing te hebben getroffen die door de groep jonge acteurs en ook door de wat minder jonge directeur niet wordt aanvaard. O.i. is het hier de zoveelste kwestie van jonge "hernieuwers", die het beheer van de schouwburg en het departement van de Nederlandse Cultuur aftands en conservatief vinden.

De prestaties van de Werkgemeenschap zijn, zoals in het manifest wordt gezegd "volwaardig", maar sinds de maand september zijn die prestaties niet zo talrijk geweest, terwijl toch een dozijn mensen door het departement full-time worden bezoldigd. In de plaats van stukken in te studeren wordt er o.i. nogal veel "gepraat". Het lag immers ook in de bedoeling een studiereis te ondernemen naar Joegoslavië "om nieuwe ideeën op te doen en om zich te bezinnen over theaterproblemen". Zo iets kan men evenwel evengoed aan het Molse Zilvermeer of in de bossen van Kalmthout. De directeur zou de gemeenschap daarenboven vergezellen. Maar dit zinde de raad van beheer niet. De h. Wieme bood hierop zijn ontslag aan, wat hij daarna weer zou ingetrokken hebben, om het ten slotte... te krijgen.

Sinds de laatste gebeurtenissen lijkt het wel zeer duidelijk dat het Amsterdamse gezelschap "Studio" dat naar Brussel is gekomen in het raam van het Belgisch-Nederlands Cultureel Akkoord, helemaal achter de Werkgemeenschap staat. In de map ons door de h. Surink, directeur van Studio overhandigd tijdens de voorafgaande persconferentie in verband met de creatie van "De Nonnen", stak hetzelfde stenciltje met de protesterende tekst. Dat zoiets binnen de muren van de ambassade der Nederlanden gebeurde, leek ons misplaatst. Deze "Belgische" aangelegenheid diende niet te worden uitgepraat op exterritoriaal gebied. Trouwens, de dames en heren van de ambassade leken ons niet erg ingenomen met de gang van zaken.

Het is waar dat er heel wat kleinere Vlaamse toneelgezelschappen de jongste jaren werden opgedoekt. Of dit nu bepaald de schuld is van de "overheid" durven wij niet geheel te onderschrijven. Veeleer komt het ons voor, na zoveel jaren theaterbezoek, dat er een schromelijke veronachtzaming van deze kunstvorm aanwezig is. Of de zg. experimentele en absurdistische produkten van de jongste tijd de toneelliefhebbers tot een bezoek aan een schouwburg aanzetten, laten wij ook liefst in het midden. Of het Nederlandstalige theaterleven in de Belgische hoofdstad — vooral nu! — gediend is met de middelen die door de Werkgemeenschap van de Beursschouwburg als de geëigende worden beschouwd, blijft een open vraag en of het handig was van een zenuwachtige, bange of boze raad van beheer bij zulke onnozele rel dadelijk de bijstand van de politie in te roepen komt ons voor als het gieten van veel olie op weinig vuur.

Leo PERSYN.

P.S. — Over het stuk "De Nonnen", een toneelwerk over het geweld en de primitieve angsten van de mens, krijgt de lezer een apart artikel.