Archives du Théâtre 140

Het Laatste Nieuws

3-10-1971

ONTROERENDE HULDE VAN GROOT ACTEUR AAN MISKEND AUTEUR

Pierre Brasseur speelt Boris Vian

Wij vonden het jammer dat de te vroeg gestorven, miskende dichter-duivel-doet-al Boris Vian in het Théâtre 140 te Schaarbeek niet aanwezig was. Jammer, want de hulde die hij verdient, en die hem tijdens zijn leven nooit of zelden werd gebracht, was diep-menselijk en sterk aangrijpend.

Vian was jong ingenieur toen hij, in de glansperiode van Saint Germain-des-Prés (tussen de jaren '45 en 50) de trompet in de hand, in de kelders van het Parijse existentialisme afdaalde. Vriend van al wie toen niet zoals iedereen wilde zijn, was hij dan eens jazz-trompettist, dan weer zanger, acteur, schilder, artistiek directeur of andere dingen meer. Maar die zo sterk anarchistisch gerichte nachtuil nam meer dan wat anders de pen ter hand. En zo liet hij ons in zijn kort leven meer dan achthonderd liedjes na, en werd hij roman- en scenarioschrijver. Zijn tijds- en soortgenoten Queneau en Prévert hebben carrière en fortuin gemaakt. Hij was geen veertig toen hij stierf, en al wat hij achterliet zou smeulen om in 1968 voor het eerst vuur te vatten. De studenten in revolte vonden in de bittere Vian toen hun grieven terug en maakten er hun god van.

TESTAMENT

Over de waarde van wat Boris Vian schreef zijn de meningen intussen zeer uiteenlopend. Zijn literatuur is hoe dan ook sterk aan een tijd, aan een atmosfeer, aan een gemoedsgesteldheid gebonden, teveel door een mode geverfd om bij ons de indruk uit te wissen dat het gewoon een aaneenschakeling is van soms gemakkelijke, soms ongelooflijk rake levensbeschouwingen. Wat niet betekent dat zijn humor niet inslaat, zijn pessimisme niet doet nadenken, zijn wanhoop niet naar de keel grijpt. Wellicht hebben wij die mengeling van gevoelens nog veel sterker beleefd omdat de recital-avond, die Brussel vóór Parijs kreeg en waarin teksten worden gelezen en liedjes gezongen, het personage van Vian door Pierre Brasseur werd uitgebeeld.

Die boom van een man, die we enkele jaren geleden met Maria Casares in « Cher Menteur » met de intieme brieven van G. B. Shaw zagen goochelen kwam ons nu, na zijn ziekte en nog sterk in de greep van een onzekere gezondheid, als een levend testament voor. De grote acteur van toen slikte zijn tekst, die hij meestal gewoon aflas, wel eens in, kon blijkbaar de kracht niet meer opbrengen om er van te maken wat hij er vroeger zeker

van maken kon. Maar toch. Geen mens om Vian beter te dienen dan die vermoeide, getrokken, soms weifelende artiest. Wij zien Brasseur echter moeilijk op andere planken staan, een tekst voordragen zonder dat zijn geheugen hem verraadt, een of andere hoofdrol torsen. Dat ligt trouwens aan de grondslag van zijn dalend succes te Parijs, en dat maakte het personage dat we hier aan het werk zagen voor ons dubbel pijnlijk.

Veel minder overtuigend was de aantrekkelijke actrice Magali Noël, wier charme zoveel beter door het cinemascherm komt dan in de zaal. Haar liedjes zijn lief, maar spreken niet genoeg aan. Zij zou evengoed om het even wie, en niet Vian kunnen zingen. Haar schraalheid stak wel schril af tegenover de diepte, het hart, de menselijkheid van Pierre Brasseur, aan wie Boris Vian en wij, ondanks alles, een merkwaardige avond te danken hebben.

E.D.C.