Archives du Théâtre 140

Het Laatste Nieuws

13-4-1972

Creatie Lodewijk de Boer door Nieuwe Komedie Den Haag

DROOM EN NACHTMERRIE

De avond was in de gewenste sfeer begonnen. Jo Dekmine, die enkele uren tevoren veroordeeld was om in zijn schouwburg voorstellingen te hebben ingericht van het Amerikaans Ridiculous Theatre, kondigde in beide landstalen aan dat een « Heer van het Parket » opnieuw in de zaal vertoefde. Er gingen proteststemmen op terwijl de toeschouwers, die op het initiatief van het Théâtre 140 en van het Kunst en Cultuurverbond waren ingegaan om in een zaal van het Schaarbeeks gemeentehuis een creatie van Lodewijk de Boer bij te wonen, zich afvroegen wat ze zouden te zien krijgen en wat er eens te meer zou gebeuren.

Dekmine was toch weer origineel door aan te kondigen dat zekere scènes, die er voor handeling en atmosfeer nodig waren, sommigen zouden kunnen schokken. Hij verzocht de lichtgevoeligen, van welke aard ook, de zaal te verlaten nog voor het spektakel zou beginnen. Wij zullen dan maar onmiddellijk al wie op sensatie belust is, teleurstellen en

zeggen dat zelfs die « Heer van het Parket », die toevallig naast ons zat, in « Zeven manieren om een rivier over te steken » geen aanstoot kon vinden.

Het stuk dat Lodewijk de Boer schreef en regisseerde voor « De Nieuwe Komedie » van Den Haag noemt de auteur « een legpuzzel » waar enkele stukken aan ontbreken. « De verschillende verhalen die zich op verschillend tijdstip door het stuk heen slingeren, hebben begin noch eind. Op onverwachte momenten raken deze verhalen elkaar, zonder dat dit op rationeel vlak verhelderend werkt. Zoals de dromer wakker wordt, rechtop in zijn bed zit, zich zijn droom herinnert, op een of andere manier de touwtjes aan elkaar begint te knopen en daarmee het wezen van zijn droom geweld aandoet, zo probeer ik iedere verklaring van deze droom te ontwijken. Ik probeer de droom te laten zien zoals hij gedroomd wordt ».

Deze toelichting van de auteur situeert best het hele opzet. De Boer heeft meer dan ooit de draad, het verhaal laten varen om zijn zeer levendig, sterk in de kleur gestoken werk het ongerijmde, het onsamenhangende van de droom in te sturen. Een droom die dikwijls een nachtmerrie wordt. Men krijgt een boeiend, subtiel spel van herinneren en weer vergeten, een overvloed aan beelden, die men dan maar zelf in verhalen moet situeren, die op hun beurt nooit concreet worden. Daarbij heeft hij zich meer dan ooit een goochelaar getoond, een regisseur die alle spektakelmiddelen op verrassende manier door elkaar weeft en met woord, klank, licht, costuums, kleur en vooral muziek zo speelt dat er voortdurend wat gebeurt, dat de toeschouwers iedere minuut wat beleven. Wij denken dat zijn grote kracht en kunst daar in liggen.

Lodewijk de Boer noemt zijn nieuweling een scenario voor acteurs. Hij heeft een peiling gewild van het zwarte, archaïsche onderbewustzijn, en daar is hij treffend in geslaagd.

« Zeven manieren om een rivier over te steken » (dat na twee voorstellingen te Brussel ook te Gent wordt gespeeld, en wel op 13 en 14 april in de koninklijke academie voor Schone Kunsten) heeft in de Nieuwe Komedie van Den Haag een schitterend stel vertolkers gevonden, geknipt op eisen van stuk en regisseur. Het wordt op een soort loopbrug gespeeld, die diep in de zaal gaat, blijkbaar uitverkoren scène van Lodewijk de Boer, die zijn rijke gedachten en even rijke fantasie op de beperktheid van de tradi[…]