Archives du Théâtre 140

De Nieuwe Gids

13-4-1972

De gewezen alt-violist in het Amsterdams Concertgebouworkest heeft zich de jongste jaren niet alleen doen opmerken als een talentvol regisseur (Arrabal), ook als toneelauteur leverde hij verdienstelijk werk (Darts en Lijkensynode, de Verhuizing) en nu « Zeven manieren om een rivier over te steken », een intens en zeer rauw gebeuren, maar van een indrukwekkende vormkracht.

Onder auspiciën van het Belgisch-Nederlands cultureel akkoord organiseerde Jo Dekmine en het « Théâtre 140 », dat zo'n beetje kan doorgaan als het

gemeentelijk theater van Schaarbeek, in samenwerking met het Kunst- en Cultuurverbond, een paar voorstellingen te Schaarbeek.

Men kan zich afvragen waarom « De Nieuwe Komedie » in een zaal van het gemeentehuis optrad en niet in de toneelzaal aan de Eug. Plaskylaan. « Zeven manieren om een rivier over te steken » wordt « en rond » gespeeld met een zeer lang podium midden in de zaal en dat is in het Théâtre 140 eenvoudig niet te verwezenlijken.

Er was dinsdagavond heel wat belangstelling, niet in het minst van een Franstalig publiek. Gezien de plaats waar de voorstelling werd gehouden, was F.D.F.-burgemeester Nols wel verplicht deze nederlandstalige avond met zijn aanwezigheid te vereren. De schepenen Weustenraet en Van Brusel, alsmede volksvertegenwoordiger en raadslid mr. Paul de Kerpel, zaten ook op de eerste rij.

Het was wel jammer — en ook wel wat misplaatst — dat niemand van het enige nederlandstalige loket in dit gemeentehuis was gevorderd om de kleedkamer te bedienen en om de gasten binnen te leiden, want dit gebeurde uitsluitend in het Frans. Kan men zich één ogenblik het tegenovergestelde voorstellen? Wie wél Nederlands sprak was directeur Dekmine.

VREEMDE WERELD

ONDERBEWUSTZIJN

Lodewijk de Boer woelt op een bijna overdadige manier in het onderbewustzijn. In de hoek van de zaal staat een baffel, waaruit luid gesnurk wordt gehoord. De slaper droomt. En dromen zijn doolhoven, waarin de dromer verstrikt en verloren loopt. De beide mannen Hal en Tar (Hugo Metsers en Roelant Radier) dromen hun surrealistische verhalen en dit wordt voorgesteld voor een zogenaamd « volwassen » publiek. We blijven

ons inmiddels wel afvragen of het zo nodig is de droombeelden zo realistisch voor te stellen. Er zijn nog altijd dingen die in de alcoof gebeuren en dan sluit je toch de deur. In ieder geval doet Lodewijk de Boer er geen doekjes om. Hal en Tar vluchten steeds voor de realiteit van de buitenwereld. Het wordt een kluwen van verwarde situaties.

Er is het verhaal van Lichin (Tatiana Radier), die op zoek is naar Henoch (Willem Wagter), die door haar wordt bemind. Er is het verhaal van Scharka die Henoch in de boeien slaat en die ze doden zal. Vóór zijn dood moet Henoch bij haar een kind verwekken en in zijn doodstrijd zal hij de geboorte van dit kind moeten zien. Tiamat (Paula Petri) wordt verkracht en baart eveneens een kind. Deze kinderfiguren treden op als Lilith (Ellen Verhey) en als de pop van Tiamat.

De kring blijft hermetisch gesloten. De dromer blijft zichzelf en de buitenwereld zal zijn droom niet verstoren.

Lodewijk de Boer schreef zijn tekst op het lijf van zijn acteurs en actrices. Er wordt weinig geïmproviseerd of door de spelers aan toegevoegd.

De kermisgast Marduk (Henk Votel) laat wel iets doorschemeren dat op realiteit gelijkt. Hij stelt de personages voor, maar alles verliest zich weer in een kermisachtige maskerade en in een wild pandemonium.

« Zeven manieren om een rivier over te steken » is bar, maar sterk toneel. De vormgeving is ruw en rauw maar fantastisch.

Het geheel deed ons terugdenken aan het optreden van een Pools gezelschap o.Lv. Grotowski, dat een diepe indruk naliet door de expressie. Diezelfde indruk moeten de franstaligen hebben gehad, althans zij die geen Nederlands machtig zijn. Er was een ovationeel en langdurig applaus.

« Zeven manieren om een rivier over te steken » wordt op 13 en 14 april opgevoerd in de Zwarte Zaal van de Kon. Academie voor Schone Kunsten, Academiestraat 2 te Gent. Toegangsprijs : 100 fr., studenten en Prokaleden 50 fr Aanvang 20 u. 3O. Plaatsbespreking 09/238102 en 09/235231.

We herhalen dat bepaalde scènes voorbehoud eisen.

LEO PERSYN