Archives du Théâtre 140

De Nieuwe Gids

22-12-1972

"GOD OP AARDE"

in Theater 140

Met steun van het Nederlands-Belgisch cultureel akkoord werd door Jo Dekmine, directeur van het nu reeds tien jaar oude Theater 140 te Schaarbeek, de toneelgroep Appel uit Nederland uitgenodigd. Deze groep acteurs werd verleden jaar gesticht en vormt een soort werkgroep voor toneel. De leden beweren te zoeken naar nieuwe vormen. Zij willen het oude stramien doorbreken. Zij zoeken een eigen theatrale vorm door het samenbrengen van beweging, muziek en improvisatie op oude teksten, en dit alles in een toevallig samengesteld decor van afgedankte materialen. Het moet dus allemaal nieuw zijn. En dit is ook de voornaamste indruk die na de voorstelling overblijft. Het oude is absoluut slecht, het heeft afgedaan en er moet iets nieuws komen. Wanneer dit echter moet gebeuren op een geforceerde wijze, wanneer al de oudere verworvenheden taboe worden vinden wij het weer niet meer gezond. Heel de montage is praktisch uitsluitend in de antibeweging gesteld. Men is anti alles. Overal zoekt men het slechte, het schandalige, het onprettige. Dit is de boodschap van de auteur Inez van Dulleman: de wereld is slecht, de mensen zijn slecht, God is slecht of bestaat niet. Waar moeten wij nog naar toe? Wij zitten in een draaimolen zonder uitweg.

Voor de behandeling van een dergelijke problematiek zou ik geen mens nog durven warm maken om naar het theater te gaan. Het is een afgezaagd thema dat reeds veel beter door andere auteurs is behandeld. Of is het zo moeilijk en origineel om fragmenten van oude schrijvers uit hun verband te rukken en in een op voorhand bepaald daglicht te gaan interpreteren. Het geheel deed geweldig geforceerd aan. Het natuurlijke dat werd beoogd was nergens te vinden. De toneelschermen moesten absoluut weg, de spots moesten op de scène, de attributen moesten vuil zijn, er moest slordig met verf worden geklad en het geheel van het decor mocht niet functioneel zijn. De scène lag vol oude rommel en daar werd soms wel wat van gebruikt.

Het spel zelf van de acteurs is echter wel te smaken. Zij leefden op de scène en gaven het beste van zichzelf om deze ongeloofwaardige vertoning toch tot een goed einde te brengen. Misschien geloven zijzelf wel in hetgeen zij doen, en wij hopen het voor hen, maar hun boodschap komt niet over omdat alles veel te dik in de verf is gezet. De handeling werd ondersteund door tromgeroffel uit een hele reeks allerhande slaginstrumenten, maar was evenmin vernieuwend.

Wij hopen maar dat deze jonge groep acteurs zal blijven samenwerken, want er zit wel heel wat in, maar dat zij toch een andere weg zouden inslaan, die ofwel conventioneel ofwel radicaal vernieuwend zou zijn, maar niet louter negatief zoals het nu is. Er zijn op aarde veel gruwelen en misdaden, maar er zijn misschien nog meer levenswaardige zaken. De tijd van het mode existentialisme is voorbij!

L.P.