Archives du Théâtre 140

Het Volk

15-2-1973

THEATER 140

Duits reizend gezelschap „Die Brücke" in fantastische „Woyzeck"

Op uitnodiging van de „Deutsche Bibliothek" te Brussel is het vermaarde reizend theater „Die Brücke" (Deutsches Ensemble für Uebersee), dat zowat overal in de wereld is opgetreden, naar het „Theater 140" in Schaarbeek gekomen om er in een regie van Hans Joachim Heise het bekende toneelwerk „Woyzeck" van de zeer jong gestorven Duitse auteur Georg Büchner, van wie ook het revolutionaire toneelstuk „Dantons Tod" vaak wordt opgevoerd, in een prachtconditie te komen spelen.

Georg Büchner is te vergelijken met onze Albrecht Rodenbach, even jong gestorven en met even visionaire begaafdheid, maar er is toch een wezenlijk verschil : Rodenbach dacht aristocratisch, terwijl Büchner, alhoewel uit een gegoede familie gesproten, een sociaal geëngageerde was, waar hij dan meer gelijkenis vertoont met Bertolt Brecht, evenals Büchner zelf student in de medicijnen, een Brecht dus „avant-la-lettre". Ook zijn „Woyzeck", een gegeven waar de Weense componist Alban Berg zijn gelijknamige opera naar schreef, is sociaal geëngageerd. „Woyzeck" was nog niet helemaal klaar toen Büchner aan tyfus stierf (1837). Pas in 1913 werd dit passionele drama in München voor de eerste maal opgevoerd.

Johann Christian Woyzeck is geen verdichtsel. De man heeft werkelijk geleefd (geb. 1780). De jonge vrouw, die in het toneelwerk Marie heet, was in feite mevr. Woost met wie hij geruime tijd een verhouding had. Toen Woyzeck evenwel ontdekte dat Frau Woost er nog andere minnaars op na hield, heeft hij haar in 1321 gewurgd. De moordenaar wordt geheel toerekeningsvatbaar verklaard en wordt dan ook prompt ter dood veroordeeld. Woyzeck zal worden onthoofd in het openbaar. De executie wordt evenwel herhaalde malen uitgesteld. In augustus 1824 wordt hij als berouwhebbende christen op de Grote Markt te Leipzig terechtgesteld.

De jonge Büchner wist heel goed dat zij die voor de vrijheid strijden — hij stond in gloeiende bewondering voor de Franse Revolutie — zich evengoed van die vrijheid verwijderen, als zij die tegen de vrijheid ageren en deze trachten aan banden te leggen. Büchner voelde tevens aan dat een revolutie geen einde, maar een begin van hervorming behoort te zijn.

De voorstelling door het gezelschap "Die Brücke" was grandioos in haar eenvoud. De intendant van het gezelschap begroette de bomvolle zaal en heette de aanwezige professoren en studenten van de universiteiten Leuven, campus Kortrijk, Luik, Antwerpen en Brussel welkom en verontschuldigde zich omdat er wegens ziekte van bepaalde acteurs wijzigingen in de bezetting waren. Deze wijzigingen schaadden niet in het minst de langdurig toegejuichte voorstelling. Sterren waren Inge Rassaerts (wel een Vlaamsklinkende naam), als Marie, Peter Striebeck, als Woyzeck, en Gerhard Friedrich als de karikaturale dokterpsychiater.

L. P.