Archives du Théâtre 140

Knack

12-5-1970

Franz Marijnen in Brussel

Verondersteld mag worden dat het een beetje een godswonder is, maar waar is het in ieder geval wel: Franz Marijnen met zijn (van samenstelling veranderende) groep Camera Obscura in Brussel.

Met zijn nieuwste produktie, Prometheus, die hij in het hem goedgezinde Rotterdam maakte, was hij tot op heden in België alleen nog maar in de Gentse Proka-zaal te zien geweest. Nu dus — en dat hebben we te danken aan Jo Dekmine van het Théâtre 140 - donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag (13 tot 16 mei) om half negen in de Hallen van Schaarbeek. Het hoeft al niet meer gezegd: om niet te missen.

Na de Rotterdamse première stond in Knack te lezen dat het moeilijk is om onverdeeld entoesiast te zijn over deze nieuwste "Marijnen". Maar er stond ook bij te lezen: dat een werkstuk als dit eerst een kennismaking verdient, alvorens er over gediskussieerd kan worden, en het eventueel minder goed bevonden wordt. Het is min of meer een transpositie van het Prometheus geboeid tema van Aischylos naar onze dagen: de strijd van het individu voorstellend tegen machten, gewoon menselijke strukturen die onmenselijke (goddelijke) afmetingen aannemen. Marijnen heeft dit met zijn groep konkreet gemaakt in de figuur van een guerillero, die gewond in een totalitair geregeerd ziekenhuis, annex psychiatrische instelling belandt (de problematiek is ongelooflijk verwant aan One flew over the cuckoo's nest, waar hij in botsing komt met deze strukturen, met deze onmenselijke reagerende, zich als "instanties" gedragende, zich met het bestaande gezag, met het systeem identificerende artsen, verplegers... en publiek. Want door een uitstekende vondst van Marijnen word je als toeschouwer even goed te kakken gezet: ook jij laat dat gebeuren, ook jouw fout is het dat de hoofdrolspeler tenslotte verloederd, kapot gemaakt het (strijd) toneel als verliezer verlaat.

Een vergelijking als die met het Koekoeksnest is terecht en niet terecht, maar geeft in ieder geval op één punt te denken. De film van Milos Forman laat je verpletterd achter, Prometheus laat je tè koud voor al het goeds dat er als produktie in geïnvesteerd is. En dat is geen bijkomstigheid. Als goed teaterman én als mens wil Marijnen iets overdragen, zijn publiek iets vertellen. Teater moet dat, min of meer, maar hoe dan ook, via de emoties doen. Hier valt dus wel een boom over op te zetten.

TVS