Archives du Théâtre 140

Het Volk

16-11-1977

Teater Cricot uit Krakau op bezoek

BRUSSEL. — Dag op dag twee maanden geleden kregen we het bekende „Teater Stu" uit dezelfde historische Poolse stad Krakau op bezoek met „De Patiënten". Dit naar aanleiding van de viering van het honderdjarig bestaan van de K.V.S. Ditmaal gebeurde dit op uitnodiging van Jo Dekmine van het „Theater 140", die de oude Hallen van Schaarbeek als tweede speelruimte gebruikte sinds een paar jaar. De algemene indruk die je bij de Poolse theatermensen onmiddellijk krijgt is hun uitgesproken hang naar een armoedige en naargeestige sfeer Je zit, primo, in zo'n kale en wijde hal niet zo gemakkelijk. Op te lage kussens zonder enige leuning of ruggesteun, zodat je een stijve rug krijgt en meteen ook een stijve nek van het reikhalzen om toch iets te zien van wat er op de lager gelegen „scène" gebeurt.

Drie armzalige elektrische peertjes van een zeer gering wattvermogen verlichten nauwelijks het toneel De heersende duisternis verhindert je, secundo, enige kennis te nemen van de tekst van het programmaboekje wat toch wel zijn nut zou kunnen hebben bij deze voorstelling in een taal waar je geen bal van verstaat. De drie peertjes verlichten dus een zeer rommelig ouderwets en vies klaslokaal met enkele rijen „traditionele" schoolbanken en, waarachtig, een „gelegenheid" achter drie schermen in de hoek. Bestofte, beduimelde, vieze oude schoolboeken worden met karrevrachten aangebracht.

De „dramatische scène" van Tadeusz Kantor „De dode klas" werd in 1975 geschreven en ten tonele gevoerd in een tweede herwerkte versie. Er treden veertien verschillende (levende) personages in op en tien ledepoppen, die de schoolkinderen verbeelden. Het is in feite een griezelige bedoening.

Deze verschillende personages, mannen en vrouwen, herleven hun verre jeugdjaren, hun dromen en ook hun passies, want hun voorbije jeugd is niet zo voorbeeldig verlopen.

Het wordt een zielige farandole op steeds aanzwellende muziek. Het zijn als zovele automaten die hun uit het hoofd geleerde teksten debiteren maar er zijn gaten in hun geheugen, er vallen fragmenten weg en je hoort alleen flarden van herinneringen.

Het gebeurt in een taal die je niet kent, maar in feite behoeft dit expressief avantgarde toneel geen begrip van woorden. Het grijpt je zo al voldoende aan. Dit rauwe en ruwe spel is een zielige confrontatie met de leegte. De spelers werden langdurig toegejuicht.

L.P.