Archives du Théâtre 140

Het Laatste Nieuws

1-6-1978

WERELD VAN CULTUUR

Peter Brook maakt nonsens helder en zinvol

Titel : Ubu

Auteur : Alfred Jarry

Regie : Peter Brook

Plaats : Hallen van Schaarbeek

Vader en moeder Ubu zijn toneelpersonages, die na hun ophefmakende verschijning in 1896 met het woord « merdre » het toenmalige burgerpubliek schokten en nu tot de wereldklassiekers van de toneelliteratuur mogen gerekend. Net als de auteur Alfred Jarry, zijn korte leven lang (slechts 34 jaar werd hij) « enfant terrible ».

Wanneer Peter Brook, zelf een onbetwiste persoonlijkheid in het internationale toneelgebeuren, deze klassieker aanpakt, mag het publiek zich aan heel wat verwachten. Die verwachtingen heeft de Britse, momenteel te Parijs werkzame regisseur met zijn troep « Centre International de créations théâtrales » ingelost. Het resultaat is gedurende drie dagen te zien in

de Schaarbeekse Hallen, donderdagavond voor het laatst.

Brook heeft de twee Ubu-stukken tot een geheel bewerkt. Voor de pauze krijgen we « Ubu roi », na de pauze « Ubu enchaîné ». Dit is mogelijk geworden omdat de regisseur de beide stukken van alle bijkomstigheden heeft ontdaan en uiteindelijk het essentiële (de weg naar de macht en de slavernij, uitdrukking van opperste vrijheid) in een heldere, rechtlijnige dramalijn heeft doorgetrokken.

Dit basisgegeven heeft Brook dan benaderd van uit een zuiver theatraal, speels maar vooral geïnspireerd standpunt. Zonder veel technische snufjes (het decor lijkt een samenraapsel van wat toevallig in de speelruimte aanwezig is), laat hij alles ontstaan uit de acteur zelf, zowel personages als omgeving. Zelden zag ik zulk volledig theater.

Een bezwaar is alleen de ruimte. De steeds verder verkrottende Schaarbeekse Hallen vormen ogenschijnlijk een ideale speelruimte om een totaalspektakel als deze « Ubu » in te brengen. Helaas mist het elke accommodatie. Daar heel wat vensterglas de tand des tijds of sommige brutale woedeuitbarstingen niet heeft weerstaan, wordt men tijdens de voorstelling voortdurend geconfronteerd met een tot 10 u. beslist nog druk stadsverkeer. Dit werkt de verstaanbaarheid niet in de hand.

Op het einde van de voorstelling groepeert de troep zich en zingt enkele liederen! Op dat ogenblik gebeurt het omgekeerde. Het theaterfeest dringt door de spleten en reten naar buiten en overweldigt de ondertussen tot rust gekomen stad. Dan is het middernacht.

Ondanks dit bezwaar blijft deze « Ubu » van Jarry én Brook een toneelgebeurtenis.

Hugo MEERT