Archives du Théâtre 140

Vooruit

19-10-1979

Het puikje van de underground

Het kan niet meer op! Brussel feest in dol tempo. Nauwelijks is het doek gezakt over het Kaaifestival of reeds start het « Théâtre élémentaire » met een gelijkaardig initiatief. Gedurende twintig dagen wordt onze hoofdstad overspeeld door een vijftiental binnen- en buitenlandse groepen uit de marginale teaterwereld. Teaterfreaks kunnen hun hart ophalen aan het moderne toneel zoals zich dat de afgelopen twintig jaar ontwikkeld heeft: een syntetiserend gegeven waarin de tekst niet meer het allesoverheersend element is en nieuwere expressiemiddelen zoals pop, punk mengt met licht, spel, beweging tot een totaalspektakel. « Le festival international de théâtre de Bruxelles » is een nationaal en internationaal gebeuren van formaat met slechts één schoonheidsfoutje: was er tussen die 26 miljoen Nederlandssprekenden echt geen enkel marginaal groepje te vinden?

Teater is voortdurend in beweging, steeds op zoek naar nieuwe mogelijkheden om het onmogelijke uit te drukken. Na de vernieuwing van de vijftigerjaren met Ionesco en Beckett als topfiguren, brak in 1968 een vernieuwing van de vernieuwing aan. Mei 68 en de oorlog in Vietnam kon de toneelwereld niet onberoerd laten en zoals rond 1950 teater experimenteel moest zijn, werd toneel in de zestigerjaren marginaal. Een generatie akteurs, regisseurs en schrijvers weigerden te werken in de benepen kontekst van de konventionele teaterinstellingen. Schouwburgen werden tot gaskamers van de vrije meningsuiting bevorderd en het undergroundteater trok de boer op, spelend voor alle bevolkingslagen, jonge en oude mensen, gevangenen, gehandicapten, homosexuelen, noem maar op. Niets was te gek en alle taboes werden doorbroken, te beginnen met het naakt op scène. Het alternatief teatergamma omvatte zowel konventionele stukken in een nieuw perspektief als happenings, politiek propagandatoneel in fabrieken, als geïmproviseerd entertainment in cafés. Zowel inhoud als vormgeving werden onder de loep genomen, zodat het alternatieve teater zowel sociaal als estetisch geëngageerd is.

De wereld op zijn kop

Het Brusselse marginale festival biedt een zeer verscheiden pakket aan dat op acht plaatsen gedropt wordt. In Théâtre 140 start op 19, 20, 21 en 22 oktober te 20u.30 een geteatraliseerd koncert met Meredith Monk uit de USA, terwijl op hetzelfde plateau de Italiaanse groep « Il Carrozzone », eveneens om halfnegen op 27, 28 en 29 oktober een scheefgetrokken spiegelbeeld van onze samenleving zal tonen; akteurs zullen op muren lopen, terwijl het meubilair aan het plafond hangt; de wereld op zijn kop! Van 4 tot en met 10 november brengt de Amerikaanse groep « Mabou Mines », één der meest originele underground-groups uit de USA, het verhaal over een teefje, Rose en haar gehechtheid aan haar meester.

In zaal « Aegidium » begint om halfnegen op 20 oktober een koncert voor piano en slagwerk door de Amerikaan Tom Johnson. In dezelfde zaal, van 23 tot en met 27 oktober kun je het internationaal befaamde Deense Odin Teatret bewonderen; door zijn originele onderwerpen en vooral door de lichaamsmogelijkheden tot het uiterste uit te buiten, loopt deze groep de kans om het hoogtepunt van het festival te worden. Dinsdag 30 oktober een mimenummer van Charlemagne Palestine in een pianokoncert en op 5 en 6 november treedt de enige Engelse groep het festival binnen met een aantal nieuwe technieken uit toneel en de vokale kunsten.

De organisator zelf, « Théâtre élémentaire » speelt van 23 tot en met

26 oktober om negen uur in de Schaarbeekse hallen « Lettres de la prison », een stuk teater dat zich door woord, beeld en muziek wil openstellen voor het imaginaire. Eveneens in de hallen, van 23 tot en met 26 oktober, het marionettenteater van Winston Tong dat de beschouwende verfijndheid van het Oosters teater verbindt met de agressie van het moderne Amerika.

Trisha Brown danst op 1, 2 en 3 november in het Cultureel Centrum van St.-Pieters-Woluwe. Op 2 en 6 november « Dur An Ki » een geraffineerde performance-act met een geschilderd akteur, terwijl op 8, 9 en 10 november, eveneens te 21 u. de Belgische groep Plan K, een trajekt en Environnement-schouwpel brengt.

Op 22 oktober een performance-act van Laurie Anderson, USA, die als violiste en zangeres een ruime sociale kritiek in haar opvoering verbergt.

Op 24, 25 en 26 oktober krijgen wij een optreden van het Amerikaanse performance-dansteater van Sheryl Sutton en op 9 en 10 november word je vergast op een een solo-act van muzikante en zangeres Connie Beckley.

Dagelijks leven, fiktie, realiteit, politiek en faits-divers worden getoond door het « Squat Theatre » uit de alom aanwezige USA. Genoemde groep treedt met « Andy Warhol's last love » op in de Ancienne Belgique, van 1 tot en met 5 november. Als hoofdbrok in de zaal van Vorst-Nationaal, een spektakel van Philip Glass en Lucinda Childs op 26 oktober. Het was diezelfde Philip Glass die de muziek komponeerde van de opera « Einstein on the beach » en waarin Ludwina een hoofdpartij danste.

Zoals men ziet: termen als « performance-act, solo-performance, environment » zijn in het marginale teater dagelijks brood. Wat het allemaal betekent en wat het inhoudt, moet je zelf beoordelen. Een gedetailleerde folder kan bekomen worden bij mevrouw Pascale Osterrieth, Grasmarkt 27, 1000 Brussel. Daar kun je ook kaarten bestellen en als je met de trein naar het festival gaat, krijg je van de NMBS vijftig procent vermindering.

De Franse tegenhanger van het Kaaifestival is in elk geval een internationaal gebeuren van formaat. Wie zei er ook weer, dat Brussel een dode stad was?

Dirk TYTGADT