Archives du Théâtre 140

De Standaard

11-11-1981

Japanse Butohdans, een verkenning

BRUSSEL — In geraffineerde kostuums met meestal zachte tinten of zonder kostuums, met witgepoederde lichamen, houden de zeven danseressen van de Japanse groep Ariadone het publiek in Teater 140 een hele avond geboeid. De moeilijkheid voor de westerling is zo'n voorstelling te duiden, de betekenis van de dansen te vatten, en inzichtelijk te formuleren wat je visueel en emotioneel ervaart. De vreemdsoortige dansen komen uit een andere wereld.

De namen van de verschillende nummers op het programmablad maken de toeschouwers niet veel wijzer. In het eerste gedeelte zijn herhaaldelijk figuren herkenbaar, of zelfs een verhaal. Het tweede gedeelte biedt niet eens dit houvast, maar is als geheel homogener en nog aangrijpender. Van de voorstelling gaat een gevoel als van droefheid uit, teneerdrukking om de trieste gestalten en gelaatsuitdrukkingen om de menselijke gestalten die uit een oerhumus lijken op te rijzen tot vage plantaardige en dierlijke vormen, als in een onontdekt oerwoud, waar het leven al door verval wordt aangevreten, vooraleer het goed en wel ontloken is. Ook de gelaatsuitdrukking van de danseressen lijkt niet van deze wereld te zijn, maar tot een schimmenrijk te behoren, waar de éne schaterlach die zij uitbrengen, kil is als de dood.

Dat Japanse muziek afgewisseld wordt met komposities van Keith Jarrett en Xenakis wijst erop dat dit soort van dans, de Butoh, niet zonder meer in de lijn van de Japanse tradities ligt.

De Butoh is aan het einde van de jaren '60 ontstaan uit reaktie.

De dansers Hijikata en Ono liggen er aan de oorsprong van. Zij maakten zich los van de moderne dans (Martha Graham bv) die zij beoefenden en van de westerse invloeden die in Japan doordrongen. In wat zij nastreefden wilden zij terzelfder tijd vanuit de eigen traditie én los daarvan tot een nieuwe beweging komen. Niet uit de opleiding noch uit de techniek, maar uit een innerlijke ascese moet de dans vorm krijgen, stoelend op de overtuiging dat er een kontinuïteit bestaat tussen het leven en het hiernamaals. Van daaruit worden de sluimerende (bewegings)mogelijkheden van het lichaam geëxploreerd. Dit resulteert in de gekoncentreerde en vertraagde gebaren die de Butohdans karakterizeren.

(jdr)

Voorstellingen in Teater 140, Plaskylaan, Schaarbeek, tot zaterdag, elke dag om 20 u. 30 (teL 02-734.46.31 van 12 tot 18 u), en zondag a.s. in De Warande te Turnhout om 20 u. 15 (tel. 014-41.94.94).