Archives du Théâtre 140

De Brusselse Post

?-5-1984

SCHAAMTE-WEEK

De Vlaamse theaterproducent Schaamte organiseert in het Théâtre 140 en in de Hallen van Schaarbeek van 21 tot 31 mei een reeks voorstellingen van zijn eigen dans- en theatercreaties. Op 21, 22, 23 en 24 mei treedt het Antwerpse gezelschap Epigonen ZLV (Zonder Leiding Van) aan met « De Struiskogel ». Deze groep van niet-beroepsacteurs liet zich enkele seizoenen geleden al opmerken met de verrassende debuutproduktie « Reeds gewond en het is niet eens oorlog » en met « Demonstratie ». Twee voorbeelden van een kritiek op een maatschappelijke orde en de vervreemding van de mens hierin en tevens van een gestileerde, beeldende en repetitieve theatertaal. Dat herhalingsmechanisme in handelingen en gebaren dat moet leiden tot een verhelderende, amusante en vaak schokkende uitvergroting van een bepaalde dagelijkse realiteit, zit ook in « De Struiskogel ». Ter ondersteuning van die scherpzinnige observaties van een dolende en geautomatiseerde mens in een vijandige en onverschillige omgeving, is er ook een functioneel gebruik van muziek. Deze produktie ontstond uit een improvisatieworkshop over macht: macht van mens en dier, van mens over mens, van maatschappij en systeem over mens. Dit thema met heel directe en concrete voorbeelden uit de realiteit uitgediept en geïllustreerd. Die getrouwe weergave van een zekere werkelijkheid werd nl. in het gebruik van de tijd benaderd. De duur van de voorstelling is die van het slachten, plukken, klaarmaken, in de oven brengen, braden én opeten van een kip. Terwijl één acteur deze verhalende handeling uitvoert, zijn de andere personen op weg naar of bereiden ze zich voor een feest. De uiterlijke glans van zo'n diner, die zal blijken nogal wat agressie, machtswellust, dierlijkheid te verbergen wordt hier al ontbeend in wat bij de verschillende personages aan het feest voorafgaat. De theatrale vormgeving is gebaseerd op de parallellen tussen de bewerkingen van de kip en het menselijk gedrag, en dat is een metafoor die het doet. Dit is theater dat intelligent en doordacht is opgebouwd vanuit een interessante hoofdgedachte. De Epigonen hebben één en ander te zeggen en blijven hierbij niet vrijblijvend aan de oppervlakte steken, daarenboven zijn die kritische aantekeningen bij een maatschappij- en mensbeeld vertaald in een boeiende dramatische vorm. Toch moet gezegd worden dat het gezelschap dit keer in zijn stijlkenmerken te weinig de val van de clichés vermeden heeft. Sommige herhalingen bijvoorbeeld zijn verkeerd geplaatst, te voor de hand liggend of duren te lang en daardoor missen ze het gewenste effect. Maar voor wie De Epigonen echter niet kent, biedt « De Struiskogel » toch alle kansen op een lonende en verrijkende theaterbelevenis. De Epigonen zijn niet beroeps, maar hun theater is wel op een professioneel niveau.

Op 28 mei stelt de vzw Schaamte « Balatum » voor. Dat is een choreografie van Michèle Ann De Mey waarin zij zelf danst samen met de Nederlandse Roxanne Huilmand. Dit is een huiselijk en intiem dansspektakel voor twee vrouwen, die in en met twee zetels op een kamerbrede balatum voor een wijd venster met uitkijk op een nachtelijk stadsbeeld, een onderhoudend en amusant spel van gestileerde en elegante bewegingen opbouwen. De spanning tussen beide danseressen is niet door en door geladen omdat een echte contrastrijke structuur afwezig blijft en je bij de dansdramatiek enkel een aanzet tot een samen- en tegenspel voelt. Maar niettemin verrassen ze toch met aardig wat momenten waarin een expressief chorografisch beeld, een grappige vondst, een origineel gebruik van de ruimte opvalt. De dansstijl van De Mey is verwant aan die van Ann Teresa De Keersmaecker bij wie ze al enkele jaren werkt. D.w.z. dat dansen een veredelde vorm is een dagelijkse, herkenbare en concrete bewegingen, houdingen en handelingen. Die doordeweekse routinegebaren krijgen echter een aparte expressiviteit en artistieke waardering door een systeem van herhalingen en variaties in het bewegingspatroon. Bij « Balatum » gebeurt met deze intussen vertrouwd geraakte stijlfiguren weinig nieuws. De Mey laat zien dat deze dansideeën haar liggen, zonder grote verrassingen. Opvallender dan structuur of bewegingsmotieven is de meisjesachtige humor waarmee dit dansduet op muziek van Perez Prado en Thierry De Mey, ontworpen werd.

Als we het over de moderne dans met hoofdletter willen hebben dan wijzen we in de richting van de jonge choreografe en danseres van bij ons, Anne Teresa De Keersmaeker. Zij heeft sinds een paar jaar een publieke belangstelling voor de eigentijdse dans opgewekt, dank zij drie produkties waarin talent, vakmanschap, vernieuwende ideeën, een artistieke oorspronkelijkheid en een geweldig dynamische energie ten toon gespreid werden. Zij is een revelatie op internationaal niveau. Haar danscreaties zijn van een topklasse. Wij zijn dus zeer opgetogen met de herneming - zij het dan voor een éénmalige voorstelling - van twee producties. Op 29 mei danst Anne Teresa De Keersmaeker « Rosas danst Rosas », een schitterende choreografie voor vier danseressen, op de repetitieve muziek van Thierry De Mey, met een bijna ondoorgrondelijke en uiterst spannende compositie van oneindige varianten op basis-bewegingsmotieven. Die danspatronen volgen mekaar in een razend snel tempo op en worden met een kracht en virtuose lichaamsbeheersing uitgevoerd dat terecht van een fysieke uitputtingsslag mag gesproken worden. Het hypnotiserend effect dat van een dergelijk dynamisch dansgebeuren uitgaat is overrompelend.

Een gelijkaardige intensiteit in spanning en expressiviteit van bewegende en dansende lichamen ging ook uit van de onvergetelijke tweede creatie van De Keersmaeker « Faze », gecomponeerd op de minimale muziek van Steve Reich. Deze choreografie bestaat uit vier pareltjes van de zuiverste danskunst zoals die in de hedendaagse postmoderne dansbeweging benaderd wordt. « Faze » met Anne Teresa De Keersmaeker en Michèle Ann De Mey is geprogrammeerd op 30 mei in de Hallen van Schaarbeek en met deze voorstelling wordt de Schaamte-week afgerond.