Julian Beck (60), stichter van legendarische Living Theater dood
De Morgen
17-9-1985
Julian Beck (60), stichter van legendarisch Living Theater dood
De Amerikaanse regisseur Julian Beck, stichter van het ophefmakende "Living theater", is zaterdag op 60-jarige leeftijd aan kanker overleden in New York. Het Living Theater geldt als een voorbeeld in teatermiddens en als de inkarnatie van het ideeëngoed van mei '68 op toneelgebied.
JULIAN Beck, op 31 mei 1925 in New York geboren, is achtereenvolgens akteur, schrijver, regisseur en teaterproducent. In 1952 richt Julian samen met zijn levensgezellin Judith het Living Theater op.
Ze afficheren Living Theater graag als anarchistisch. Het eerste seizoen spelen ze trouwens een stuk van de anarchist Paul Goodman. Later vertolken ze ook Gertrude Stein, Bertold Brecht en Lorca. Daarna volgen toneelwerken van Strindberg, Cocteau, William Carlos Williams en opnieuw Goodman. Dat levert hen internationale onderscheidingen en lovende artikels op.
De typische stijl van het Living Theater begint al in de coulissen en bij het binnenkomen van de zaal: geen tickets, geen betaalde publiciteit, de toeschouwers gooien een bedrag naar eigen keuze in een mandje. De opbrengst wordt verdeeld onder de akteurs, die een leefgemeenschap vormen.
Het eigen gelaat van het Living Theater, tekent zich af met The Connection een stuk over jazz en drugs, waarbij de regisseur midden in de zaal zit en van daaruit instrukties geeft, zodat het publiek niet meer weet of het nu realiteit is of teater. In de pauze vraagt Judith aan de toeschouwers om te betalen om de ontbrekende schmink voor de akteurs te bekostigen.
Spuwen
Het gezelschap probeert het kunstmatig onderscheid tussen teater en het gewone leven op te heffen. Bij de voorstelling komen geen accessoires te pas, geen dekor, geen speciale lichteffekten. Living Theater wil de kloof tussen de akteurs en de toeschouwers overbruggen. Vandaar dat ook - uit principe - gespeeld wordt in jeans en T-shirts: zij staan op de scène zoals in het gewone leven. Een aspekt dat de T-shirt fabrikanten toejuichen.
In het befaamde The Brig van Kenneth Brown dat gaat over het leven in een kamp en waarbij de zeelieden de soldaten neerslaan, passen Judith en Julian dezelfde middelen toe en slaan op elkaar. Het geweld moet bestreden worden door het te laten zien, zeggen ze. Ze willen nog meer storen: zo spuwen ze bijvoorbeeld de toeschouwers in het gezicht en nemen hun geldbeugels af. Ook met naakt provoceren ze. Dergelijke spektakel bevalt niet iedereen.
Van dan af zitten de belastingen het Living Theater zwaar op de nek, omdat ze niet betalen. Ze worden uit hun speelruimte verdreven. Het gezelschap bezet de lokalen. Er volgt enorm veel kabaal en een proces. Ze worden veroordeeld: hij tot 60 jaar, zij tot 30 jaar.
Anarchisme
Dat is het sein om naar Europa te vertrekken- in 'ballingsschap'. Met « The Brig », « Frankenstein », « Mysteries and smaller pieces », « Antigone » en nog veel meer stukken, treedt het gezelschap ook in België op telkens in het Theatre 140. In de jaren 1964-65 zet het in Den Haan verblijvende gezelschap trouwens een kompleet nieuw spektakel op poten. Veruit het bekendste stuk is « Paradise now ». Het absolute hoogtepunt voor het Living Theater is mei 1968. Living Theater doet in 1968 trouwens nogal stof opwaaien op het festival van Avignon.
Julian Beck hecht ook veel belang aan het communeleven van de teatergroep. "Dat is het belangrijkste aspekt van ons werk. Misschien ook het minst geslaagde deel. Wij willen er een echte anarchistische gemeenschap van maken" zei Julian Beck in 1968. Het blijkt een utopie. Het gezelschap splitst zich op in 1970. Julian en Judith trekken naar Zuid-Amerika. In Brazilië komen ze in de gevangenis terecht en worden het land uitgezet. In de jaren '70 doet het koppel Beck nog enkele toernees in Europa.
Maar zij vallen in herhaling. Julian Beck blijft koppig volhouden en draagt nog steeds het gedachtengoed van de Peace, Love and Revolution beweging uit. Zonder impakt. De vonk die vroeger oversloeg is verdwenen.
Als Julian Beck 7 jaar geleden voor het laatst in Brussel in 'Théâtre 140' optreedt, roept hij op tot de revolutie. "Bezet de gevangenissen!" schreeuwt hij de gezette, begoede Brusselse teaterliefhebbers toe. Daarna loopt hij de straat op, samen met zijn vrouw speelt hij daar voor een publiek van kinderen. Niet zo lang geleden speelde Julian Beck nog een kleine rol in de Amerikaanse televisieserie 'Miami Vice' en in de film 'The Cotton Club' van Francis Coppola.