Archives du Théâtre 140

Knack

7-10-1986

DANS

Bewegingen van de ziel

Kazuo Ohno geeft een uniek optreden van „La Argentina" in België.

"La Argentina", dinsdag 7 oktober om 20 u 30 in Théâtre 140, Plaskylaan 140, 1040 Brussel. Reservaties: (02) 733.97.08 van 14 tot 17 uur.

Net voor de lichten volledig gedoofd zijn, wanneer de gouden krullen van het Théâtre des Célestins in Lyon nog slechts een vage schittering weergeven, komt een oude, gedemodeerde dame op de laatste stoel van de derde rang zitten, het hoofd verscholen onder een ongelooflijke, met bloemen opgemaakte hoed. Ook al herken je de figuur van foto's, toch verrast ze even in haar diskrete, onzekere houding en haar bizarre uiterlijk. Heel even wordt het stikdonker, en dan stort een schijnwerper een vloed van fel licht op de dame, die angstig bevend tracht te ontkomen en met onzekere stappen het trapje naar het podium opvlucht op de klanken van de Toccata in Fuga van J.S. Bach. Daar kijkt ze wat wazig, zoekend, vragend om zich heen, de handen en vingers verkrampt omheen het gelaat bewegend. Ze draagt een lange zwart fluwelen jurk en zwarte handschoenen in tule, waarover een ring geschoven is, en zilveren schoenen. Van de schouders hangt een lange witte cape in broderie anglaise.

De houterige, beverige bewegingen worden soms heel even vloeiend en licht. Nu eens geeft een subtiel aksent in een vinger- of hoofdbeweging uitdrukking aan de lege onschuld van een wezen dat nog openstaat voor alles : een baby, een oude dame, een dier... Dan weer wekt ze een sterk patetische aanblik in één enkel gebaar van arm of torso.

Je komt helemaal onder de indruk van het schouwspel en je vergeet dat daar geen vrouw voor je staat, maar een man van tachtig jaar oud. Je maakt vanzelf abstraktie van onnauwkeurigheden in bewegingen en ritme ; ondanks de uiterst schaarse bewegingen begrijp je intuïtief, of liever : voel je rechtstreeks met de dans mee.

Kazuo Ohno werd gewonnen voor de dans toen hij in 1929 voor het eerst een optreden zag van de Argentijnse danseres Antonia Mercé, bijgenaamd "La Argentina", in het Keizerlijk Teater in Tokio. Haar verschijning zette hem aan om te gaan dansen, en vele jaren later, na lange tijd niet meer gedanst te hebben, zou ze hem opnieuw tot de dans brengen. Sinds hij haar portret heeft teruggezien danst hij deze nederige ode aan zijn jeugdidool : "La Argentina". Het is een evocatie van de danseres, maar tevens een ontroerend, zeer delikaat eerbetoon, waaruit zijn grote bewondering en genegenheid voor haar blijkt.

Kazuo Ohno studeerde in de jaren dertig dans bij Eguchi Takaya en zijn vrouwelijke partner Miya Soko, die op hun beurt in Duitsland gestudeerd hadden bij de grande dame van de expressiedans : Mary Wigman. Dit was trouwens de reden waarom Ohno uitgenodigd was op de Internationale Dans Biënnale van Lyon, die ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van haar geboortedag in het kader van Wigman stond.

Ohno zou sterk onder de invloed blijven van de expressiedans. Later zal hij beschouwd worden als de grondlegger van de Japanse buto-dans.

En dan is er na de voorstelling dat kleine, lieve wat miezerige mannetje (op het podium leek hij groot!), in zijn blauwe wollen jasje en zijn grijze broek, die heel vriendelijk iedereen toebuigt en de hand drukt, en die heel zachtjes eenvoudige antwoorden geeft op de zwaarwichtige vragen van nieuwsgierige journalisten en dansers. Hij verklaart dat dansen voor hem een aktiviteit van de ziel is, die de kwaliteit van het leven verbetert.

Jo Dekmine, van het Théatre 140 moet dezelfde ervaring gehad hebben met Ohno, want op de perskonferentie waarop hij het programma van zijn teater voorstelde, kon hij met zijn alombekende welbespraaktheid zijn ontroering voor de figuur van Ohno niet genoeg uitdrukken. Bovendien uitte hij zijn verontwaardiging over het feit dat de Zwitserse televisie aan onze nationale zenders een film van vijftig minuten had aangeboden, een montage van oorspronkelijke dansfragmenten van Antonia Mercé en de Argentina van Ohno, die blijkbaar de interesse van onze televisieprogrammatoren niet kon wekken. Dekmine is er niet minder trots op dat deze figuur, die in alle omringende landen met veel ontzag en eerbetoon wordt ingehaald, na de Biënnale van Lyon, na het Théâtre de la Ville en de Bastille in Parijs, ook zijn nederig teater in Brussel wil vereren met een opvoering van La Argentina.

KATIE VERSTOCKT