Archives du Théâtre 140

KnacK

17-2-1987

DANS

Vrijheid en matematika

De antipodes van koreograaf Yves Musard.

Antipodes, van 16 tot 21 februari om 20 u.30 in Théâtre 140, Plaskylaan 140, Brussel. Tel. (02) 733.97.08 (van 12 tot 18 u.).

Je kan Yves Musard niet zien zonder onder de indruk te komen van zijn fysieke verschijning. Hij is klein van gestalte ; het ovale hoofd loopt boven de stevige, donkere wenkbrauwen nog een heel eind verder, kaal tot achter de kleine, hoekige oortjes. Zijn opvallend grote, amandelvormige ogen kijken donker en toch eerlijk, helder en zelfverzekerd de wereld in. Zijn sterk, lenig en mobiel lichaam is voor hem tegelijk onderzoeksterrein, werkinstrument en te bewerken materie, waaruit zijn dans ontspruit : bewegingen die uit het niets ontstaan, die zelf zin geven aan hun verschijningsvorm, en die streven naar een zekere eenvoud, naar een evenwicht in de vormen, in de strukturen die ze creëren.

Die bewegingen zijn het resultaat van een individueel onderzoek, erg verbonden met de persoon van Musard zelf, en daardoor moeilijk aan andere dansers aan te leren. Vandaar dat Musard maar zelden met andere dansers optreedt. Dat wil niet zeggen dat zijn dansen individuele gevoelens of zieleroerselen te kijk stellen : de dans is van het lichaam, en "het lichaam zelf geeft zin aan wat ik ermee doe", verklaart Musard in een interview met het Franse danstijdschrift "Pour la Danse".

Het stond altijd al vast dat Musard zou dansen, maar zijn vriendschap met Jean-Claude Gallotta, — momenteel een van Frankrijks topkoreografen — heeft zijn beslissing bekrachtigd. De ontmoeting met Michael Hallet-Egayan, die toen nog met Gallotta werkte en inmiddels ook naam heeft gemaakt als koreograaf, heeft zijn ideeën over dans sterk beïnvloed en heeft hem bovendien in kontakt gebracht met het werk van Merce Cunningham en John Cage. De Cunningham-techniek betekent voor Musard de mogelijkheid om een zekere autonomie te behouden, enige vrijheid binnen de rigoureuze precisie van de dans.

Zeven jaar geleden vestigde Musard zich in de Verenigde Staten, die voor hem fungeren als een bron van energie. Eén of tweemaal per jaar keert hij terug naar Europa voor voorstellingen in de grote Franse steden, maar ook in Londen, Berlijn, Brussel. Hij danst bij voorkeur op plaatsen "waar het leven zich afspeelt", buiten de grote teaters : in straten, tuinen, treinen en dergelijke, in "alternatieve" teaterruimtes als The Kitchen in New York (natuurlijk!), "Tanz Fabrik" in Berlijn, "La Menagerie de Verre" in Parijs. In Brussel is hij van 16 tot 21 februari, in het Théâtre 140. Wat de ruimte betreft misschien niet zo alternatief, maar al sinds jaren bekend om de vernieuwende programmatie van Jo Dekmine. Musard houdt ook van een grappig experiment : hij schrikt er niet voor terug in Newyorkse klubs te gaan dansen, of voor een TV-programma op te treden met een rock-band.

Eenvoud

In zijn voorstellingen zoekt hij naar een evenwichtige relatie tussen het lichaam en de bewegingen, tussen het lichaam en de ruimte, tussen de dans en de muziek, die bij voorkeur live door een muzikant wordt uitgevoerd. Hij gebruikt die muziek niet als steun, maar ziet ze veeleer als een materie die op zijn eigen specifieke manier de ruimte vult, volumes creëert, waarnaast de danser zijn eigen vormen kan neerzetten.

Samen zoeken zij naar strukturen, bouwen ze de eigen materie op tot een meerstemmig visueel-auditief gebeuren, dat zijn kracht haalt uit de intensiteit van het samenspel. Musard gaat ervan uit dat alles van binnenin komt. Zijn bewegingen zijn vaak nerveus, als ontsprongen aan een losgeslagen gekheid, maar vervat in een strenge, nobele, bijna serene textuur die de eenvoud van het essentiële, het primordiale nastreeft, waardoor de dans haast een evident gebeuren wordt.

Zenuwachtig doorklieven de bewegingen de ruimte, in vaak sterk geprononceerde ritmes, met een gevoel van vrijheid, maar perfekt beheerst, met haast matematische precisie uitgevoerd, met een zuiver besef van de abstrakte situatie van de vormen en strukturen die in de ruimte worden gezet, en die zich daar voortdurend evoluerend ontwikkelen.

In Brussel zal hij zijn nieuwste werk, "Antipodes", tonen, dat bestaat uit twee elkaar tegengestelde delen. In het eerste deel worden ritmes en vormen, geïnspireerd door een stedelijk landschap en door de hedendaagse architektuur, omgezet in een dans die herleid is tot geometrische lijnen, die een zuiver koreografisch patroon vertoont als dat van het wolkenkrabbers-stadsprofiel.

Het tweede deel heeft het karakter van een reis in de tijd, doorheen verschillende menselijke beschavingen, een reis zonder begin noch eind. Bewegingen, zang, muziek en ritmes suggereren beelden uit tijden die gaan van de eerste paradijselijke zonde tot de Concorde, voorbij Lodewijk XIV, aldus een omschrijving door Musard zelf. Waar het om gaat, blijft in essentie het spel van de bewegingen, of liever het samenspel van dans en muziek, en de ervaring die de toeschouwer op het ogenblik zelf kan treffen, op welke wijze dan ook.

KATIE VERSTOCKT