Archives du Théâtre 140

Knack

27-4-1988

Ze sleept de mannen mee

Tanz mit Männer, de tweede koreografie van Roxanne Huilmand.

De Belgische première van "Tanz mit Männer" vindt plaats op 27, en verder op 28, 29 en 30 april in Théâtre 140, Plaskylaan 140, 1040 Brussel (res. Kaaitheater: (02) 512.14.82. Op 19, 20 en 21 mei is ze ook in deSingel in Antwerpen (res. (03) 237.61.58).

Een mat-zwarte, halfhoge achterwand van zink loopt aan de linkerzijde ver weg in de coulissen, en rechts gaat hij in een bocht over in een zijwand. In de hoek wordt de wand onderbroken door een opening waardoor een met witte tegels bezet en hel belicht herentoilet zichtbaar is. In het midden tegen de achterwand aan, een in hetzelfde materiaal uitgevoerd soort post-modern-trapstoelobjekt, en daarnaast een stapel rode papiersnippers. Zo ziet het decor eruit - een ontwerp van Christine Flasschoen - waarin dadelijk de nieuwe koreografie van Roxane Huilmand tot leven zal komen: "Tanz mit Männer".

In het halfduister zijn vijf mannen en één vrouw passief aanwezig op het speelvlak. Ze zien eruit alsof ze opgepikt zijn uit het straatbeeld van de buurt achter de Brusselse Vismarkt, waar Kaaitheater, de werkplaats van Huilmand, gevestigd is. Ze dragen een allegaartje van gedemodeerde kleren uit de jaren zestig, van het soort dat je op de kop kan tikken in het Leger des Heils of op falingverkopen. Wijde olifantenpijpen of smalle flamencobroeken voor de mannen; de vrouw, Huilmand zelf, draagt een donkerblauw jurkje met grote rode noppen, dat tot net boven de knie reikt. De schoenen die ze draagt zijn glimmend rood, een kleur die vloekt met haar wortelkleurige haren.

De dansers hangen lui tegen een muur aan of slenteren rond, futloos, gedeprimeerd. Hun verveling is zo tastbaar dat ze greep krijgt op het publiek. Ze willen wel wat doen, maar het lukt ze niet: ze weten niet wat en niet hoe. Er is wel eens een uitschieter, eentje die in een opwelling van energie enkele pasjes of een sprong waagt, soms een toevallige voorbijganger meesleurend, maar al die pogingen eindigen onvermijdelijk opnieuw in ontgoocheling en gelatenheid. En dan is er de vrouw die, schoorvoetend maar toch vastberaden, vanuit een drang tot leven, initiatieven neemt. Ze sleept de mannen mee in aanvankelijk nog lijzige danspassen, die almaar meer levendiger worden.

Aarzelend komen duo's, trio's, solo's tot stand, waarin de dansers elkaar uitdagend en argwanend beloeren. Groepjes vormen front tegen enkelingen of koppels. De spanning stijgt en er komt agressie aan de oppervlakte. Eén na één testen de dansers de middelpuntvliedende kracht uit, ronddraaiend als een molentje aan de stropdas die een van hen rond de nek heeft. Een violente scène die aan "Need to know" van Needcompany herinnert.

Dan worden de passen vinniger en komt er meer struktuur in de dans; orde in de chaos. Vanaf dat ogenblik krijgen de dansers ook meer schik in hun spel: er worden blikken van verstandhouding en van gedeeld genot gewisseld. Rug en schouders onduleren van puur genot. Buitenmaats grote stappen zetten een draai of wending in. Het hoofd leidt energiek een draai, het lichaam volgt. Dan weer gaat de heup eerst. Er worden duo's gedanst, waarbij de vrouw een paar keer met een wijde boog door de lucht zwaait. Het gaat er luidruchtig aan toe: het stampen van de voeten en de vallende lichamen creëren een eigen ritme, een eigen klankkleur, slechts heel even aangewakkerd door instrumentale muziek, afkomstig van een plaat van Amalia Rodriguez.

Levenloos

De bewegingen worden onstuimiger, maar er blijft altijd iets lijzigs, slepends inzitten.

Dan begeven de lichamen het, meer en meer. Ze zakken in volle beweging plots in elkaar, maar veren meteen weer overeind om verder te dansen. "Thev shoot Horses, don't they", denk je, en dan worden er inderdaad schoten gelost. Vier dansers vallen levenloos neer. Waarom ze even later weer tot leven komen en opnieuw beginnen is niet duidelijk. Er wordt niets nieuws meer verteld, en dan gaat het werkelijk vervelen.

Huilmand kreeg haar opleiding aan de Rotterdamse Dansacademie. Ze liep stage bij Nieuwe Danserije en bij Stichting Dansproduktie. Voor ze met Michèle Anne De Mey duo vormde in "Balatum", had ze in Nederland ook bij Rob Foltz

gewerkt. Sinds 1984 danste ze bij Rosas, het gezelschap van Anne Teresa De Keersmaeker. In 1985 stelde ze zelf haar eerste werk voor: "Muurwerk", een solo op muziek van Walter Hus. Wolfgang Kolh, die al voor het lichtontwerp had gezorgd, maakte een opmerkelijke videoproduktie van "Muurwerk", die op de BRT werd vertoond, wat niet evident is.

Het is normaal dat men, zeker bij beginnende koreografen, vergelijkingen gaat maken. In het geval van Huilmand kijk je in de eerste plaats naar De Keersmaeker. Het heeft altijd een zekere charme, in het werk van de "volgelingen" een aantal karaktertrekjes van de "meester" aan te treffen. Huilmand heeft zich inderdaad, en dat is in "Tanz mit Männer" duidelijker dan in "Muurwerk", nog niet van het stempel van De Keersmaeker ontdaan. Je voelt hoe ze, door gebruik te maken van een aantal mekanismen van De Keersmaeker, het vak van koreografe stilaan onder de knie krijgt. Vooral in de groepsstrukturen van "Tanz mit Männer" is de invloed duidelijk. Daar gebruikt ze identieke bewegingen, opbouw, ritmes en dynamiek als in "Bartok Aantekeningen" van De Keersmaeker.

Boeiend in deze "Tanz mit Männer", is de manier waarop Huilmand een krachtige, stuwende dynamiek laat samengaan met ontspannen, lijdzame, hongerige lichamen, een schijnbaar tegenstrijdige kombinatie, die de kontradiktie uitdrukt in de gevoelens die Huilmand wil overbrengen.

De produktie is in première gegaan op het Utrechts Spring Dance festival. Als Huilmand het noodzakelijke "schaafwerk" aan de voorstelling uitvoert voor ze ermee naar België komt, dan kan deze "Tanz mit Männer" niet meer stuk.

KATIE VERSTOCKT