Date 1996-12-06

Publication De Standaard

Performance(s) Le désir

Artist(s) Lauwers, Jan

Company / Organization Needcompany

Keywords professor • mil • seghers • vrouwen • désir • trilogie • ironische • verlangen • muynck • viviane

Needcompany probeert vat te krijgen op kluwen van verlangens

BRUSSEL -- In het derde deel van zijn Snakesong-trilogie heeft Jan Lauwers van Needcompany overtuigende beelden en vormen gevonden om te tonen wat de inzet is van zijn theatraal-beeldend werk van de laatste jaren. De trilogie draait rond de thema's macht, seks en erotiek en hun kruisverbanden.

Een onuitputtelijk, zelfs onbespreekbaar maar uiterst centraal veld van de menselijke ervaring. Een al te besproken en daardoor getrivialiseerde topic. In de eerste twee delen van de trilogie schoven deze twee benaderingen langs elkaar heen.

Er waren de scènes die het verscheurende en ontregelende van het verlangen probeerden te tonen. Typisch hier was de figuur van de koninginmoeder, een plaats bezet door actrice Viviane De Muynck. Andere scènes lieten de onmachtige, ironische grijns zien, wanhoop zelfs, om vat te krijgen op het machtige kluwen van verlangens. Op deze plaats steeds de professor, vertolkt door Mil Seghers.

In deel drie van de trilogie, Le désir dat in het Kaaitheater in première ging, zijn de twee momenten steeds gelijktijdig aanwezig. Elk moment van de voorstelling maakt een dubbele lezing mogelijk. Je ziet tegelijk een ironische, af en toe zelfs ronduit komische verbeelding van de onmacht om het verlangen rechtstreeks te tonen of te concretiseren. Klungeligheid, overstatement, cliché en al te expliciet acteren zijn hier de stijlmiddelen. Teksten van Huysmans, Lautréamont en Wilde, niet toevallig allen mannen, op ironische manier ten tonele gevoerd door vrouwen, dragen deze inhoud.

Op die manier is het onmogelijk om je emotioneel te identificeren met de vier personages op scène. Het is al valsheid, nep-marmer en namaak-kristal wat de klok slaat.

Maar in die ironie is telkens de rest van het (al dan niet perverse) verlangen tastbaar. Die "rest" wordt geconstrueerd door de oppositie tussen de professor (Mil Seghers) en de drie vrouwen: de koningin-moeder (Viviane De Muynck), het "kind" Ingrid (Ina Geerts) en een "verpleegster" van twijfelachtig allooi (Carlotta Sagna).

Daarnaast is er de violist Paul Declerck, die, ondersteund door een klankband (de muziek is van Rombout Willems) de emotionele onderstromen van het gebeuren weergeeft, maar ook de symbolisch niet onbelangrijke plaats van de dokter inneemt.

We kijken ondubbelzinnig vanuit het standpunt van de professor, een Mil Seghers die als levende dode geklemd zit in een stoel. Belangrijk: het zijn de vrouwen die zijn zieltogend bestaan aan- of afzetten.

Voor de professor bestaan de vrouwen eigenlijk alleen als zijn constructie, een genotskluwen waar hij "boven staat". De vrouw als symptoom van de man. Dat de vrouwen het leven van de man naar willekeur stoppen of starten, toont de werkelijke toedracht. Ze staan voor het verlangen dat zijn rechten neemt, dat doorgaat tot in het bittere einde van de dood. Een realiteit die de professor niet kan bemeesteren.

Terwijl de vrouwen in de voorstelling, vanuit de blik van de professor, verschijnen als hysterische marionetten, werkt de voorstelling onverbiddelijk naar een slotmoment toe waarin precies de professor een marionet is. Omdat hij zijn verlangens niet wil of kan erkennen, is hij er de speelbal van. Niet de vrouwen. Maar dat kan hij niet zien. En kunnen wij als kijker enkel impliciet zien, door de kille afstand van de theatrale constructie.

Dit is de-magistrale vondst van Le désir, een voorstelling met bovendien ook puike vertolking.

Nog tot en met zaterdag in het Luna-theater in Brussel om 20.30 uur (02-201.59.59). Dan tournee.