Date 1999-07-02

Publication De Standaard

Performance(s) Alie/na(c)-tion

Artist(s) Forsythe, William

Company / Organization Ballet Frankfurt

Keywords alie • desoriënterend • vermeldt • kern • paranoia • huis • muntschouwburg • forsythe • david • deel

Forsythes potpourri werkt desoriënterend

Forsythes potpourri werkt desoriënterend

Van onze medewerker BRUSSEL -- William Forsythe choreografeerde in 1992 voor het Ballet Frankfurt Alie/na(c)-tionen staat nu met een speelreeks in de Muntschouwburg. Nog steeds een krachtige voorstelling, extreem in haar onbestendigheid. Ze insisteert op begrippen als paranoia, nationalisme of aliënatie, maar de essentie wijkt telkens terug voor nieuwe associaties en beelden.

Het eerste deel is het meest desoriënterende. Het programma vermeldt kurkdroog dat de structuur en de beweging van dit deel het resultaat zijn van een computerbewerking door William Forsythe en David Kern, een systeem dat op zijn beurt door de dansers herwerkt werd. Wat in werkelijkheid neerkomt op een chaotische veelheid aan bewegingen, richtingen en acties, niet alleen binnen de groep, maar ook in de handelingen van een danser.

Daarin valt nog het snelst een bizarre cut-up-logica te bedenken, alsof je een willekeurig verknipte en opnieuw gemonteerde opname van een samenhangende actie zag. Iets gelijkaardigs geldt ook voor de bewegingen: wat een ledemaat doet, lijkt los te staan van wat de rest van het lichaam doet, zodat een spinachtige vreemdheid ontstaat.

Het zijn eigenlijk de banken waarmee de dansers zeulen, en de formaties die ze ermee maken, die het gebeuren toch wat opdelen. Net zoals de stem van David Morrow, die luidop de seconden aftelt, het geheel opdeelt in tijdfragmentjes, al gebeurt dat niet zonder de nodige breuken.

In het tweede deel bevinden we ons niet meer onder aliens,maar op aarde, het lijkt wel Hollywood. Dana Caspersen, met koptelefoon en microfoon, geeft als een regisseuse instructies aan twee camera's, schijnbaar zonder iets te merken van het tumult dat zich rond haar afspeelt. De zwarte Stephen Galloway steekt een intimiderende preek af over een zwart ding uit de ruimte, maar tegelijk ontwikkelt zich een hele show, met onder meer -- de opsomming doet de voorstelling geen recht -- een heuse chorus-line dans, een blanke imitatie van Prince en een travestieshow.

Ogenschijnlijk disparate dingen worden hier versmolten in een hoogst kolderiek, maar fascinerend goed geacteerd en gedanst spektakel. Dat lijkt tegelijk te spreken over de paranoide angst voor het vreemde in al zijn vormen, een dwangmatige hang naar entertainment, mediale sensatiezucht en alle mogelijke kruisverbanden daartussen. Hier leeft Forsythe zich uit in een bijwijlen sardonisch portret van onze samenleving.

In het derde deel verschuift de focus dramatisch van het turbulente publieke forum naar de rust van het huis. Hoewel. David Kern houdt ons midden op de bühne onophoudelijk voor dat everything is allright.Al snel verhaspelt hij de zin en eindigt zo bij een woordenreeks die al van bij het begin van de voorstelling op de wand staat: "ent-world-et".Van alle mogelijke associaties daarop vermeldt hij alleen entartetniet in zijn litanie.

Ondertussen stijgt en daalt een zwart doek, een soort tent of huis, naast een vreemd object in de lucht boven de speelvloer. Een zwarte danser herhaalt somber het verhaal van het zwarte ding in de lucht uit deel twee, terwijl het ensemble in een ruwe cirkel rond hem een prachtige, ingetogen-sierlijke dans uitvoert. Kern probeert drie danseressen, alsof het zijn kinderen waren, het huis in te lokken om te eten, met het dreigement dat het buiten gevaarlijk is.

In dit deel krijg je, alweer in de vreemdste associatieketens, beelden van een neurotische afscherming van het huis tegen de rest van de wereld, de paranoia over de buitenwereld en de droom van een intense harmonie samen.

Maar dit artikel kan nauwelijks iets weergeven van de ervaring van dit werk: mis dit vooral niet. Pieter T'JONCK

Ballet Frankfurt met "Alie/na(c)tion". Tot 3 juli (20 uur) in de Muntschouwburg (Brussel). Reserveren: 02-229.12.11.