Date 2000-12-16

Publication De Standaard

Performance(s) Les veilleurs

Artist(s) Nadj, Josef

Company / Organization

Keywords nadj • veilleurs • josef • marionetten • kagel • toegangen • valluiken • dorpse • montage-logica • midden-

Kafka in 1001 beelden

Sinds Josef Nadj jaren geleden doorbrak met Le Canard Pékinois, wijzigde hij nauwelijks iets aan de formule van zijn voorstellingen. Een krakkemikkig scènebeeld van oude planken, ladders en gordijnen, zo weggehaald uit een ondertussen verdwenen (Midden-)Europa, ontpopt zich tot een toverdoos vol onverwachte valluiken, doorkijken en toegangen.

Josef Nadj met "Les veilleurs", 14 december in deSingel, Antwerpen. Daar nog tot zaterdag. Reserveringen 03-248.28.28 of www.desingel.be

Het ideale platform voor een vorm van mime en dans die zich ontvouwt volgens de logica van een droom. Op muren lopen, ruggelings van een dak vallen en weer opveren, het kan allemaal in Nadj' wereld. Mensen zijn er geen mensen van vlees en bloed, maar iconen, soms zelfs ronduit marionetten. De actie heeft iets van een theatrale rebus waarin elke handeling een verborgen of rituele betekenis schijnt te hebben.

Zijn inspiratie daarvoor haalt Nadj steeds bij klassieke auteurs als Büchner, Beckett of Borges. Vaak zijn die dromen, in hun vreemde logica, erg grappig. Zozeer zelfs dat de fratsen van de acteurs onmiskenbaar naar circus-clownerie verwijzen. Toch verleent het schemerduister waarin de actie speelt, de stukken ook iets lichtjes unheimlich. Het is daarin dat de stukken verwijzen naar de vaak sombere literaire inspiratiebronnen van Nadj.

Dat geldt ook weer voor Les veilleurs, geïnspireerd op het werk van Franz Kafka en met muziek van Maurizio Kagel. Maar overtuigen doet het resultaat niet. De inspiratie van Kafka is hier teruggebracht tot een uitbeelding van de dorpse wereld, als een landschap met marionetten waar K in ronddoolt. Alleen de dubbelzinnige, nu eens engelachtige, dan weer hoerige of wrede aanwezigheid van de vrouwen, doorbreekt dit nogal eenduidige beeld. Maar dat weegt niet op tegen een al te verbrokkelde actie.

De overdaad aan vondsten in het stuk, bijeengepakt op ruim een uur, resulteert in een irritante, slechte timing. Geen enkel beeld, geen enkele scène krijgt de tijd om een betekenis te verwerven die het niveau van de pure vondst overstijgt. Nochtans zijn er heel mooie beelden, zeker als je houdt van het soort "poëzie" dat Nadj bedrijft.

Maar theater dat de montage-logica en snelheid van videoclips wil imiteren of overtroeven, gaat voorbij aan de eigenheid van het medium. Echte fans zullen wellicht hun hart kunnen ophalen aan dit spervuur van vondsten, voor anderen ligt helaas de verveling op de loer.