Kamagurka gaat vervelen
BRUSSEL - Kamagurka en Herr Seele kent allicht iedereen door de absurde camp-humor van hun cartoons en korte stripverhalen, zoals Cowboy Henk en Bert Vanderslagmulders. Af en toe geven ze die personages zelf gestalte op de scène, en Kamagurka creëerde zelfs een figuur speciaal voor radio en teater, de dichter Kamiel Kafka. Stand-up comedy is hun nieuwste voorstelling.
De titel van de voorstelling sluit perfekt aan bij wat ze ook werkelijk doen: zoals in Engeland wel meer gebruikelijk is, kruipen twee lolbroeken op een tafel tot vermaak van de andere café-gangers. Het verschil is enkel gradueel: hier zit je niet in een pub, en de grappen worden niet ter plaatse verzonnen maar zijn min of meer voorbereid. Min of meer, want de voorstelling blijft toch het karakter van een spontane improvizatie uitstralen door de absolute weigering van Kamagurka en Herr Seele om wat dan ook ernstig te nemen, zichzelf, inbegrepen.
Het basisstramien is altijd hetzelfde: Kamagurka is de hondsbrutale, ijdele figuur die rondsolt met de onhandige, slungelige en niet bijster pientere Herr Seele. Maar niet dat simpele schema, dat tenslotte al zo oud is als de straat (denk maar aan "de dikke en de dunne"), maakt de essentie van hun humor uit, wel hun zonder meer destruktieve taalgebruik.
Absurd
Kamagurka en Herr Seele zijn geen maatschappijcritici in de konventionele zin van het woord. Maar de manier waarop zij het voertuig van de menselijke kommunikatie voortdurend ontwrichten, is soms op een onthutsende manier kritisch voor gangbare opvattingen. "Ik verga van de honger... in de Derde Wereld" is zo'n zinnetje uit de vele dat je plots doet beseffen dat het begrip "honger in de Derde Wereld" een gedachteloze vanzelfsprekendheid heeft gekregen die nauwelijks nog wat te maken heeft met een ongetwijfeld vreselijke toestand.
Een uur lang haken Kamagurka en Herr Seele de meest ongerijmde, skabreuze en "ongepaste" associaties aan elkaar, en het verbijsterend effekt daarvan is dat niets nog ernstig lijkt. Onder de oppervlakkige humor komt een absurd levensgevoel naar boven dat zeer dicht het systematisch disfunktioneren van de dialoog in Gerardjan Rijnders' teaterteksten benadert.
Toch kun je de voorstelling moeilijk geslaagd noemen. Kamagurka en Herr Seele nemen zichzelf zo konsekwent niet au sérieux dat er eigenlijk niet veel meer te beleven valt zodra je dat essentiële mechanisme ontdekt hebt. Je hebt de indruk dat de eerste sketch beter is dan de tweede, en zo vergaat de lach je langzamerhand. Maar de eerste sketch is in hoofdzaak beter dan de tweede omdat het de eerste is; de destruktieve taalgrapjes keren zich op de duur tegen de spelers, en daar helpen uiteindelijk geen gekke smoelen of koddige gebaren meer tegen. Daarin verschillen ze dan weer duidelijk van Rijnders of Beckett. Ze hebben meer weg van boze kinderen die woedend tegen een verknoeid stuk speelgoed blijven schoppen. Die indruk werd echter vooral in de hand gewerkt -- bij mij althans -- door de herhaling van minstens twee dialogen uit twee vroegere voorstellingen. En dat is niet grappig maar een vorm van publieksbeschimping. Je bent gewaarschuwd: je wordt als toeschouwer al evenmin au sérieux genomen.
Nog te zien op 23 december in de Warande in Turnhout en op 6 januari in de stadsschouwburg in Sint-Niklaas.
